Министерството за здравство распиша тендер за набавка на хардверот и софтверот од КАТО системот кои недостасуваат на Клиниката за онкологија. Цитостатиците, со помош на овој систем, наместо како досега рачно, ќе се подготвуваат компјутерски, а министерот за здравство доктор Фатмир Меџити најави дека системот ќе профункционира од  јуни 2024 година. ,,Слободен печат” дознава дека со тендерот кој го распиша Министерството, опремата што ќе дојде во Скопје ќе биде идентична како онаа во Париз.

Ќе се набави стерилна комора која досега недостасувала на Клиниката, но и систем за видео надзор со кој што секоја подготовка на цитостатска или биолошка терапија ќе биде снимена за секој пациент индивидуално и нема да биде оставен никаков простор за малверзации со дозите. Дозите ќе одат на гравиметриска вага, што значи дека ќе бидат до крај прецизни и во согласност со она што го препишал специјалистот за секој лек. Наспроти она кое досега беше изјавувано во јавноста, дека со КАТО системот не би можело да има контрола врз скапата биолошка терапија за онколошките пациенти, според информациите на „Слободен печат“ ова не е до крај точно. И биолошката терапија, односно 6 лекови од биолошката терапија ќе бидат контролирани со КАТО.

Додека се чека завршувањето на тендерската постапка за набавка што ја распиша Министерството за здравство, на Клиниката за онкологија има други проблеми околу овој систем кои Владата и Министерството за здравство ќе мора да ги решат со финансиска инјекција во 2024 година, доколку се сака овој систем вистински да биде функционален.

– И биолошката терапија ќе се подготвува на КАТО системот. Од 33 лека колку што ги има на УКРО, над 20 се таблети или поткожни инјекции кои веќе се претходно спремни за аплицирање и тие не може да се спремаат во КАТО. Но, околу 6 или 7 биолошки лекови што ги набавуваме со условниот буџет ќе бидат подготвувани на КАТО зашто само толку од нив се за венска апликација. Класичната хемотерапија ќе се подготвува многу повеќе на овој систем. Таа подготовка одзема многу повеќе време, односно 10 минути повеќе по пациент. Со овие моментални услови што ги имаме, потребни ни се дополнителни средства за да се оди во најдобар ред. Не е само тендерот да биде распишан и завршен, туку потоа потребно е да ни се обезбедат и средства за повеќе работи, изјави за ,,Слободен печат“ директорката на Клиниката за онкологија, доктор Виолета Клисаровска.

На пример, просторот каде што бил системот сега е целосно видоизменет. Ќе треба да се адаптира повторно бидјеќи сега е магацин за лекови.

– Треба да се купува потрошен материјал постојано и за тоа треба буџет кој би морало да биде континуиран. Треба квалитетно сервисирање на постојните елементи со кои Клиниката располага. За тоа веќе е изработена анализа, ама чини многу пари. Затоа, основниот буџет би морал да ни биде зголемен за сите овие ставки, додава таа.

Дополнително од Клиниката велат дека им е потребно вработување на 8 фармацевти за КАТО системот.

– Сега се набавува стерилна комора. Но за да влезат фармацевтите во стерилни услови, треба да има и дополнителна просторија, во која тие ќе облечат заштитна опрема, па ќе влезат во стерилни услови да подготвуваат. Кај нас тој простор е споен и направен магацин за лекови. Потребни ни се пари градежно да го реадаптираме просторот за да се обезбедат услови за стерилност. Потоа, треба да се обезбедат вработувања на фармацевти. На постојниот хардвер има 4 работни позиции и сите ќе се користат. Ќе мора сите истовремено да работат зашто има голема потреба и многу пациенти. Ќе мора да има најмалку 8 фармацевти, зашто тие треба да ротираат, после 2 часа од подготовките. КАТО системот има неспорни предности, тоа е подобра заштита на персоналот, пософистицирано спремање, дозата се мери на вага, но ни требаат услови, додава директорката.

Само до 2020 година, КАТО системот го користеле десетици болници во Австрија, Германија, Швајцарија, Белгија, Хрватска, Чешка, Данска, Унгарија, Исланд, Ирска, Израел, Италија, Латвија, Луксембург, Холандија, Полска, Словенија и Обединетото Кралство. Оттогаш ним им се приклучи и Грција и бројни други држави, а Македонија иако прва во регионот го набави КАТО системот, остана последна во регионот што не го користи. Промени со повторното воведување на системот се најавени за 2024 година и истите беа длабоко поттикнати од фактот што јавноста беше вознемирена од тоа што Обвинителството и МВР влегоа на Клиниката за онкологија да вршат предистрага за злоупотреба на терапиите.

Во Обвинителството прашавме до каде е предистрагата и добивме одговор:

Предметот за кој покажувате интерес е во фаза на предистражна постапка. Се врши анализа на прибавените материјали, а до Собранието е доставено барање за достава на сите податоци и искази кои беа дадени пред Анкетната комисија за работата на Клиниката за онкологија. Се прегледуваат податоците пристигнати од Косово,  додека од Албанија се очекуваат податоците кои беа побарани преку Европол. Се преземаат и други дејства, изјавија од скопското Јавно обвинителество  за „Слободен печат“.

Инаку, КАТО системот се користи во целиот свет, но и во регионот. Мало гратче во Словенија, Изола, со само 5 илјади подготовки годишно користи КАТО систем. Точно е дека го користат и многу големи центри, ама има и болници со помалку подготовки од оние на скопската Клиника за онкологија што го користат без проблеми. На Онкологија има 52 илјади подготовки на цитостатици годишно. Во Пула каде има 16 илјади подготовки на цитостатици годишно и во Задар со 12 илјади, функционираат со КАТО системот. Во КБЦ Осијек има 60 илјади подготовки годишно и се користи.