Слепило за бои е најпознатата т.н машка болест. Односно, мајките ја пренесуваат, а машките деца ја добиваат. Таа се открива на систематски прегледи и обично не им го нарушува животот на луѓето кои ја имаат, затоа што се навикнати да гледаат помалку обоен свет.

Но, важно е рано да се открие, бидејќи им оневозможува да се занимаваат со определни професии – пилоти, контролори на летови, работа во фабрика итн. Не предизвикува никаков проблем во секојдневното живеење, бидејќи тие лица се научени да гледаат помалку обоен свет, но им оневозможува да изберат определени професии.

– На офталмолошкиот преглед преку специфични таблици со бои се открива дали постои слепило за бои, за која боја и во кој степен. Ново денес е постоење на специјални очила за корекција на оваа аномалија – вели специјалист офталмолог д-р Фанка Гилевска од „Систина офталмологија“.

Друга состојбa што се јавува кај мажите е „суво око“, а е резултат на недостаток на една од компонентите во солзниот филм.

– Кај мажите тоа е почесто мрсната компонента, како резултат на хронични промени на капаците (блефарити) или на водената компонента, како резултат на недоволно често трепкање при работа на компјутер. Карактеристично е црвенило на рабовите на капаците, засушен секрет низ трепките, црвени очи наутро, чувство на гребење и жарење во очите – вели докторката и додава дека за превенција и лекување најважна е хигиената на очите, особено пред спиење. Редовно ставање мрсни вештачки солзи во текот на денот и промена на навиките. Покрај тоа, таа препорачува при работа на компјутер на секои два часа да се прави кратка пауза од две минути, при која ќе гледате на далеку (низ прозорец).

Кератоконусот брзо напредува кај младите

Кератоконус е ретка болест, но е почеста кај мажите. Освен генетска предиспозиција во семејството, може да се појави и како резултат на чести алергии, иритации, воспаленија на очите што довеле до последично силно триење на очите со дланките.

– Кератоконусот напредува брзо кај младите од околу 20 години, а потоа близу 40-тата година неговата прогресија сопира. Карактеристично за оваа болест е појавата на т.н. „расејување“ на светлина, кое е најзабележително навечер, односно појава на кругови и зраци околу светлата и честа промена на диоптријата. Важно е да се открие рано, а тоа се прави со преглед на диоптријата, преглед на микроскоп и Пентакам анализа – потенцира докторка Гилевска.

Катаракта или „перде“

Катаракта или народски позната како „перде“ се појавува кај повозрасната популација. Пушењето, изложеноста на УВ-зрачењето од сонцето без заштитни очила, неконтролираната употреба на капки за очи (кортикостероиди во третман за алергии) можат да го забрзаат создавањето на катаракта порано во животот или да го забрзаат нејзиното напредување. Се карактеризира со замаглување на сликата или промени на нејзината боја, намалување на контрастот и неможност да се постигне добар вид со која било диоптрија. Се открива на преглед со ширење на зениците, а лекувањето е брзо, безболно, трајно оперативно.

– Освен овие погоре спомнати состојби и болести, честа појава се и болестите на ретината, кои најчесто се резултат на вкупната здравствена состојба на човекот. Кардиоваскуларните болести, дијабетесот, атеросклерозата, прават промени на крвните садови во организмот, а ретината е единственото место каде тие крвни садови и циркулацијата низ нив можеме да ја видиме. Нарушената циркулација во очите е аларм за зголемен ризик по здравјето и животот – вели таа и советува дека редовниот преглед на очното дно е неопходен кај сите кои имаат дијабетес, зголемен крвен притисок или зголемени маснотии во крвта.

Задолжителен офталмолошки преглед при откривање на дијабетесот

Дијабетичката ретинопатија е близу врвот на болести кои предизвикуваат слепило. Секое лице со дијабетес мора да направи офталмолошки преглед при откривање на дијабетесот, зашто ретинопатијата е подмолна и долго може да остане без симптоми. Превенција за дијабетичка ретинопатија е добра регулација на гликемија и редовна спортска активност.

– Централната серозна ретинопатија е карактеристично „машка“ болест, иако во последните години поради стилот на живот се појавува и кај жените. Се манифестира со нагло замаглување на сликата во централниот дел од видното поле на едното око. Лицата се вообичаено здрави и млади мажи, кои немаат никаква друга болест, туку многу активен брз живот. Не е баш јасна нејзината етиологија, но е поврзана со стресот и порастот на нивото на стрес-хормонот кортизол, како и со различните стероидни додатоци што ги користат спортистите или стероидите во вид на креми за лекување на некоја друга болест – вели докторка Гилевска и потенцира дека ако навреме се открие „причинителот“ и се елиминира, може сама да се повлече во интервал од еден до три месеци, во спротивно може да развие хронична форма, која остава и трајни последици во квалитетот на централниот вид.

На крај, не смеат да се заборават повредите на очите предизвикани од немарност и некористење на заштитни очила. Можат да бидат лесни (туѓо тело на рожницата) или тешки (пробив на окото со интраокуларно туѓо тело). Најопасни се повредите што настануваат при сечење железо, сечење дрвја со секира или при косење трева. Заедничка карактеристика на сите е дека можат да се спречат со користење на заштитни очила.

Препораки од офталмолог

1. Здрава храна и спорт.

2. Паузи при работа пред компјутер на секои два часа и престој во природа во слободното време.

3. Редовен офталмолошки преглед – годишно, преглед со ширење на зениците на секои две години.

4. Хигиена на лицето и очите, особено пред спиење.

5. При работа во средини кои имаат ризик од повреда – задолжително да се носат заштитни очила.

6. Ако боледувате од други системски болести на крвните садови (крвен притисок, дијабетес) – годишен офталмолошки преглед со ширење на зениците.