Доекипирањето на Државната изборна комисија (ДИК) е новиот тест за односите помеѓу владините партнери СДСМ и Алијанса за Албанците (АА). Висок владин функционер за „Слободен печат“ брифира дека ова е врел костен и за евентуалниот заеднички настап на овие партии во т.н. „Европски фронт“ на претстојните парламентарни избори, опција што е посакувана од социјалдемократите. Токму ова е мотив СДСМ да омекне во ставот дека новиот член на ДИК треба да го делегира опозициската Беса и да почне да размислува и за други решенија, со цел да се спаси идната предизборна коалиција со двете владејачки албански партии.

Претходно, опозицискиот Европски сојуз за промени, во кој се обединети Беса, Алтернатива и Демократското движење, предупреди дека ако не го добијат местото во ДИК, ќе нема ни избори. Алијанса, пак, останува на ставот дека откако Кренар Лога стана министер за правда, ним им припаѓа привилегијата да делегираат свој претставник во ДИК.

Денеска, за точно во Собранието е закажана лидерската средба, каде што треба да се уточнат деталите за претстојните претседателски и парламентарни избори што треба да се одржат наредната пролет. Покрај веќе познатите теми за кои лидерите на парламентарните партии треба да ги усогласат ставовите, можно е копјата да се кршат меѓу челниците на СДСМ и АА токму околу составот на ДИК, зашто Алијанса за Албанците за својот кандидат за членство во Комисијата очекува поддршка од владините партнери СДСМ и ДУИ.

Комплетирањето на Државната изборна комисија (ДИК) е оставено да се „пегла“ на денешната лидерска средба, откако не се одржа средба меѓу Димитар Ковачевски, Арбен Таравари и Али Ахмети за договор околу ова прашање за која се шпекулираше дека треба да се одржи изминатиот викенд.
По првичните информации од СДСМ дека најверојатно ќе го поддржат кандидатот на Беса за членство во ДИК, бидејќи соодноснот на силите во највисоката изборна комисија сега е четири спрема два во корист на власта, сега информациите се дека СДСМ разрешницата ќе ја бара на лидерската средба.

Таравари ќе понуди неколку можности

Според информациите на „Слободен печат“, на лидерската Таравари ќе стави на маса неколку опции, при што е можно воопшто да нема договор и да не се избере член на највисокиот изборен орган во државата. Објаснувањето е дека за жалбите за изборите одлучува Управниот суд. Но ова е ризична варијанта, бидејќи го доведува во прашање целиот изборен процес, односно можно е да пропаднат изборите ако биде обжалено дека ДИК во нецелосен состав спровела избори.

Како можно решение е опцијата да се прошири составот на ДИК од седум на девет члена. Според ова, освен актуелниот состав – три члена од СДСМ, еден од ДУИ, двајца од ВМРО-ДПМНЕ и Алијанса да го задржи местото во ДИК, а членови да номинираат и Беса и Левица.

Алијанса претендира да остане во ДИК, повикувајќи се на Изборниот законик дека член во Комисијата има партијата која на последните избори освоила најмногу гласови како опозиција. На изборите во 2020 година, коалицијата меѓу Алијанса и Алтернатива беше втора по освоени гласови во албанскиот блок. Во актуелниот мандат, Алтернатива беше во Влада, па излезе. Беса одеше на заеднички листи со СДСМ и беше во власта, но потоа замина во опозиција. Според распоредот на силите во Собранието, од албанскиот опозициски блок, Беса која сега е во коалиција со Алтернатива и Демократско движење, би добила место во ДИК, а од македонскиот кампус, освен ВМРО-ДПМНЕ, опозициска партија е и Левица. За оваа опција пак, потребни се измени на Изборниот законик, кој пред изборите треба да претрпи измени во делот на вметнување на забелешките од ОБСЕ и ОДИХР, а што пак, е и една од темите на денешната лидерска средба.

Ќе излегува ли Алијанса од Владата?

Во игра е и опцијата ДИК да остане со седум члена, а владините партнери да го поддржат кандидатот на Алијанса. Алијанса ја најави и опцијата да излезе од Влада, по што ќе биде опозиција, и на тој начин ќе го задржи местото во ДИК. Според нашиот извор, во разговорите со СДСМ и со ДУИ, за Алијанса да добие поддршка за нивни претставник во ДИК, на владејаќките партии повеќе им одговара оваа комбинацијата за да се формира со АА идна предизборна коалиција, однoсно договор за заеднички настап на парламентарните избори. Алијанса, пак, очекува да се почитуваат принципите на владината коалиција што, пак, според нив, подразбира фер пристап, а не заткулисни игри.

Според функционерот што нè брифираше, ако на СДСМ ѝ е важно да настапат на изборите како европски фронт од овие три политички субјекти, најголемата владејачка партија не ќе може да се надева на коалиција со Алијансата ако го гласа кандидатот на Беса за ДИК. Ако СДСМ се определи за кандидатот на Беса, тогаш од Алијанса велат дека сè е во игра и дека за натамошните чекори ќе одлучуваат партиските органи.

Од друга страна, собраниски извори лиферуваат информации дека веќе неделава Алијанса ќе донесе одлука да ја напушти Владата и дека едновремено ќе побара да има свој член во ДИК и формално, како опозициска партија. Наводно, одлуката на Таравари да излезе од Владата ќе ја поддржат пет од вкупно осум пратеника на АА. Сепак, владиното мнозинство ќе опстои, бидејќи тројцата пратеници од Алијанса, кои ќе бидат против, за опстанок на владиното мнозинство ќе добијат поддршка и од пратеникот Бастри Бајрами од Европската демократска партија и Хусни Исмаили, кој од неодамна дејствува како фракција во Алтернатива.

Од Алијанса негираат дека е можна поделба на партијата. Оттаму се уверени дека каква било одлука да донесат партиските органи, ќе ја почитуваат сите нивни пратеници.