Најниската просечна бруто-плата во 2023 година ќе биде во Фискалниот совет и ќе изнесува 17.783 денари, а најсреќните се оние во Министерството за надворешни работи каде што просечната бруто-плата е пресметана на 122.243 денари. Ова се податоци од Буџетот за 2023 година, кој е поставен на официјалната страница на Министерството за финансии и каде што може да се видат просечните бруто-плати на сите буџетски институции.

Во Фискалниот совет, според Буџетот за 2023 година има 6 вработени. Зошто просечната плата е под минималната, го очекуваме одговорот од Министерството за финансии. Фискалниот совет е независно тело, кое изработува анализи и мислења за макроекономските и фискалните претпоставки за изработка на Буџетот на државата и фискалната стратегија. Во него има тројца независни експерти предложени од Народната банка, Државниот завод за ревизија и од МАНУ, а кои ги избира Собранието.
Во Министерството за надворешни работи, пак, има 443 вработени. Во просек таму нето-платата е околу 80.000 денари, а брутото достигнува 2.000 евра. Веднаш зад вработените во ова Министерство се вработените во Оперативно техничката агенција каде што просечната бруто-плата изнесува 119.872 денари.

Оперативно техничката агенција обезбедува поврзаност помеѓу операторите и овластените органи за следење комуникации во случаите кога со судска наредба е одобрено следењето на комуникации заради потребите на кривичните истраги или заради заштита на интересите на безбедноста и одбраната на државата. Високи плати дава и Уставниот суд каде што бруто-просекот е 88.368 денари, како и во Агенцијата за разузнавање со просечна бруто-плата од 84.252 денари.

Во однос на министерствата, Министерството за надворешни работи е екстремен исклучок во однос на бруто-платите. На другите министерства се движат од 38.282 денари во Министерството за политички системи и односи за заедниците каде што има 423 вработени, па до 62.112 просечна бруто-плата во Министерството за внатрешни работи, каде што има и најмногу вработени во едно министерство – 11.511.
Во Буџетот за годинава, за бруто-плати се наменети 567 милиони евра што е за 26,7 милиони евра повеќе отколку во ребалансираниот буџет за 2022 година. Според пресметките што ги сподели министерот за финансии Фатмир Бесими, според актуелната регулатива во март може да се очекува ново зголемување на минималната плата за 10 проценти, со што таа ќе изнесува 19.800 денари. Во однос на буџетарите, соодветно зголемување ќе има таму каде што таа е влезена како основица во формирањето на платите.

Претседателот на Синдикатот на работниците од управата, правосудните органи и здруженија на граѓани (УПОЗ) Трпе Деаноски вели дека „Владата немаше слух за сите буџетари да обезбеди раст на платите соодветно на минималната плата“.

– Сите вработени уште минатата година требаше да добијат дополнителни 2.806 денари, колку што се зголеми минималната плата достигнувајќи 18.000 денари. Но, како што гледаме, се донесе Буџетот за 2023 година, а во него не само што не се предвидоа тие пари, туку и со новото зголемување на минималната плата што неминовно ќе се случи во март поради тоа што така е предвидено во закон, нема да има соодветен раст на платите за сите буџетари. За најголем дел од оние што се дел од УПОЗ преку посебни закони и колективни договори успеавме да издејствуваме платите да растат соодветно на зголемувањето на минималната плата, а која според сегашните пресметки во март ќе се зголеми за 1.800 денари. Но, на пример, тоа не важи за Управата за јавни приходи, за Царинската управа…. – објаснува Деаноски.

Дел од вработените во јавниот сектор сè уште земаат плата која е пониска дури и од минималната што е пропишана со Законот за минимални плати.

Синдикат е „исфрлен“ од подготовката на законот за плати во јавниот сектор

На 29.12.2022 година на Единствениот национален регистар на прописи на РС Македонија (ЕНЕР), Владата извести дека е почнат процесот на подготовка на предлог на закон за систем на плати во јавниот сектор. Овој предлог треба да се изготви до 15.2.2023 година.

„Во законодавството во Република Северна Македонија не постои единствен платен систем за пресметката на платите на вработените во институциите од јавниот сектор, односно нема единствена методологија за пресметка на платите на вработените во јавниот сектор. Пресметката и исплатата на платите во институциите од јавниот сектор во моментов се врши врз основа на посебни закони и колективни договори, а во некои институции дури и со правилници –спротивно на начелата и одредбите од Уставот. Евидентно е дека не постојат јасни правила и изедначена методологија за пресметка на платите во законодавната власт, извршната власт, судската власт, локалната самоуправа, избраните, именуваните и назначените лица и трговските друштва во целосна државна сопственост“, пишува во образложението за потребата од ваков закон.

Претседателот на Синдикатот на работниците од управата, правосудните органи и здруженија на граѓани (УПОЗ), Трпе Деаноски, во изјава за „Слободен печат“ вели дека Сојузот на синдикати досега воопшто не е консултиран за новата регулатива што се подготвува.

– Што е напишано во законот, ќе дознаеме од текстот кога ќе се објави на ЕНЕР. Ако Владата се промовира како социјален партнер на работниците, тогаш заедно и треба да работиме на новата методологија за плати и заедно, со усогласен текст, да излеземе пред јавноста. Објавување на текстот, па потоа давање некаков рок за реакции од јавноста, не е социјален дијалог. Платите во јавниот сектор се комплицирана материја, и тоа требаше заедно да го сработиме. Но, Синдикатот е „исфрлен“ од подготовката на законот – вели Деаноски.