Плодна и амбициозна културна програма најавуваат од тимот на Националната галерија на РСМ за 2023 година, во која оваа национална установа ќе одбележи 75 години од основањето.

Востановена практика на Националната галерија на РСМ во последниве неколку години, особено откако на директорската позиција е д-р Дита Старова Ќерими, е по објавата на резултатите од Годишната програма на Министерството за култура да биде објавена и Годишната програма на оваа значајна национална установа. Проектите се наведени календарски, според терминот на нивната реализација, и ги опфаќаат сите сегменти и активности на установата.

Традиционално на мартовскиот календар е поставена тематската изложба по повод Меѓународниот ден на жената – 8 Март. Изложбата оваа година е насловена „Мајчинство“, ќе содржи дела од колекцијата на Националната галерија и ќе биде поставена во просторот на Чифте амам на 7 март. Застапени ќе бидат автори од првите генерации, како Димитар Андонов Папрадишки, Никола Мартиноски, Лазар Личеноски, Димче Коцо, Димо Тодоровски и автори од Југословенската колекција, како Павле Симиќ, Лука Тошановиќ и др. Куратор на проектот е Елена Иванова.

На крајот на март, поточно на 30 март, во објектот Чифте амам ќе биде претставен проектот „Landscape Experiences“ на Роберт Јанкулоски и Моника Мотеска, македонски претставници на минатогодишното 59. Венециско биенале. Станува збор за мултимедијален проект кој во себе вклучува видеоинсталации, објекти и фотографии, а куратор е Ана Франговска.

Меѓународниот ден за подигање на свеста во битката со аутизмот преку креативни еколошки работилници ќе биде одбележан во април. Работилниците ќе бидат инклузивни. Покрај деца со аутистичен спектар на нарушувања ќе бидат вклучени и деца од редовната настава.

Во април ќе биде поставена и самостојната изложба „Златна мрачнина“ на ликовниот уметник Ешреф Ќалили од Косово. Изложбата ќе биде поставена во Мултимедијалниот центар „Мала станица“, а куратор е Маја Крстевска.

Во Даут-пашиниот амам од 10 мај сѐ до крајот на август целото внимание ќе биде посветено на ликовното творештво на Анета Светиева. Во текот на 2022 година беше отпечатена монографија посветена на Анета Светиева. Во текот на 2023 година заедно со промоцијата на монографското издание ќе се реализира и вториот дел од проектот со изложба на Анета Светиева, која ќе опфати избор на дела од нејзиното творештво.

Светиева е еден од авторите што оставија силен печат во развојот на современата македонска скулптура со својот карактеристичен стилски израз во кој се евидентни антрополошките и етнолошките влијанија базирани на нејзините сознанија и истражувања како професор на Природно-математичкиот факултет на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје. Автор на проектот е Викторија Васева Димеска, а куратори се Маја Неделкоска Брзанова и Татјана Бундалевска.

Во месецот на младите, мај 2023, на програмата се 14. Младински пролетен ликовен салон и Музејската едукативна наградна игра „Лавиринт на уметноста 3“ во Даут-пашин амам. На 25 мај во „Мала станица“ ќе биде поставена и изложбата со наслов „Бенетон геометрик“, како самостојно претставување на Васко Гаговиќ курирано од вишиот кустос Маја Крстевска. За мај се договара и проектот „Одржливост“, изложба од колекцијата на Националната галерија на Косово (реципрочна изложба).

Во летниот период е планирана Ретроспективна изложба на Владимир Темков во Чифте амам, а на крајот од летото, на 31 август ќе се претстави Димитрие Дурацовски со самостојна изложба. Во септември ќе биде поставена изложбата „Капење“ на Стефан Шашков во соработка со Дориан Јовановиќ во Чифте амам, а куратор е Горанчо Ѓорѓиевски.

Во есенскиот период се планирани повеќе ретроспективни изложби, како проектот„Космологија“ на афирмираниот македонски автор Симон Шемов, и ретроспективно-монографската изложба на Миле Корубин. Во октомври ќе биде поставена изложба на Митко Панов, која ќе опфаќа два елемента од неговото творештво – сликарството и филмот.

До крајот на годината ќе следуваат проектите „На работ“ на Гоце Наневски, Колектив „Зеро“ со „Nomen est Omen – Зеро Рендум“, јубилејните изложби на Ристо Калчевски и Ристо Лозаноски, самостојната изложба „Џардини“ на Ервин Катовиќ, самостојната изложба „Случајно и сиромашно“ на Томе Аџиевски, како и Ретроспективна изложба 110 години од раѓањето на Лена Стефанова.

Во доменот на музејската дејност годинава продолжуваат веќе започнатите активности за конзервација и реставрација на збирките од легатот Спомен-куќата на Лазар Личеноски и од Колекцијата на Националната галерија.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 169, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 4-5.3.2023)