Министерот за надворешни работи Бујар Османи пред два дена преку сопствен пример јасно покажа како се признава пораз и неуспех. Доволна беше една реченица: „Губам надеж дека ние сами ќе можеме судството да го поправиме“ и работите веднаш станаа појасни.

Едноставно не сме способни работите сами да ги завршиме. А толку многу зборови се кажаа дека државата е одамна спремна да стане членка на клубот наречен Европска Унија. За сега да се тврди дека единствено решение за нашата неспособност е истата таа Европска Унија.

Министерот Османи е во право кога вели дека сме се обиделе со најдобрите закони, ама „ете, проблемите се тука“. Никој не спори дека законите се добри, ете нека се и најдобри. Дури и Европската комисија во сите годишни извештаи го признава тоа, ама напоменува дека проблем е нивното спроведување.

Прашањето е: кој им пречи на институциите да ги спроведуваат законите? Кој им пречи да го спроведат „историскиот“ ветинг? Кој им пречи на судиите и на обвинителите да ги процесуираат предметите? Кој им пречи на институциите да реагираат, ако некому му е „дозволено“ предвреме да полага правосуден испит, на пример? Кој им пречи на судиите и на обвинителите да излезат и јавно да кажат ако политичарите или кој било друг се меша во нивната работа? Кој пречи да се истражи како во Судскиот совет исчезнал предмет за струшкиот градоначалник? Да не се навраќаме на претходни случаи. Или самоиницијативно чуваат предмети во фиока додека не застари некој случај?

Османи можеби мисли дека во преговорите со ЕУ и отворањето на поглавјата 23 и 24 Унијата со волшебно стапче ќе ни ги реши сите проблеми. Па во преговорите таа не може да ни поставува луѓе во судството, на пример. Може да ни каже што е погрешно, ама не може да ни ја заврши домашната задача или да ни го поправи системот. Кој ни пречи сега да ги тераме реформите? За тоа не ни се неопходни преговорите.

Не може да се надеваме ниту на европското обвинителство, бидејќи тоа може да води истраги во земји членки, но не и во земји кандидати како нашата и прашање е дали некогаш ќе му дадат таква можност.

Османи можеби греши кога вели „пробавме сѐ“. Не знаеме сигурно, ама досега не слушнавме дека партиите седнале и постигнале консензус од типот „нема да вртиме телефони на  судии и на обвинители“. Значи не е сѐ. Недостига политичката волја.

А дека без политичка нема решавање на домашните проблеми, па какви и преговори да има, се покажа и со примерите на Романија и на Бугарија. И тие ги минаа истите преговорите, па стигнаа до различни резултати. И додека Романија успеа, Бугарија и покрај преговорите и покрај членството важи за корумпирана, можеби и повеќе од нас. Значи, не е сѐ до преговорите.

Чекајќи „спас“ од Европската Унија (без да мислиме дека ова наликува на протекторатско размислување), експресно добивме порака од стратешкиот партнер САД – во кој патем, особено ДУИ се колне – домашната работа да се заврши дома. „Лидерите мора да покажат силни, опипливи резултати во борбата против корупцијата, преку зајакнување на институционалната независност и ограничување на политичкото мешање, особено во судството што е од суштинско значење за исполнување на целите за пристапување во ЕУ и за градење доверба на граѓаните во владата“, порача Стејт департментот.

Повторно, значи не е сѐ до преговорите. Тие нема да ја решат институционалната независност и да го ограничат политичкото мешање.

Инаку, со или без уставни измени, одамна го загубивме статусот „првенец во генерацијата“ поради апсурдни инсистирања на други, но не помалку и поради нашите грешки.