Жените во земјава се помалку платени од мажите, иако работат на иста работна позиција. За истото работно место и за иста функција, мажите земаат 12 отсто повисока плата од жените.

Јазот е намален последниве неколку години, но разликата сеуште постои. Како причина за разликата кој се јавува во платите се наведуваат родовата нееднаквост, дискриминацијата, доминацијата на мажот како хранител во семејството, но и породилното отсуство.

Ако ги прашате работодавачите ќе ви кажат дека платата зависи и од самите очекувања на жените на интервјуата, тие бараат помала плата за исто работно место.

Професорот Марјан Петрески, за Слободен печат вели сѐ уште постои разлика во платите во корист на мажите во земјава.

– Во последните години имаме намалување на родовиот јаз во плаќањата во земјава, односно разликата во платите меѓу мажите и жените се стеснува. Споредбата на простите просечни плати на мажите и жените денес укажува на некоја незначителна разлика во полза на мажите која се движи најмногу до 5 проценти. За нејзиното намалување во последните години најмногу придонесе воведувањето на минималната плата во 2012 година и нејзините последователни зголемувања. А тоа се случи затоа што жените беа и сеуште се повеќе сконцентрирани во нископлатежни сектори како земјоделството, текстилно-кожарските индустриски гранки, и трговијата- вели Петрески. Според него од порастите на минималната плата поголема корист имаа жените од мажите. Сепак, во одреден дел, придонес кон подобрувањето на состојбата имаат и редица други политики во делот на подобрување на родовата еднаквост во земјава, како дел од Стратегијата за родова еднаквост.

Петрески вели дека она што е поважно кога се анализира родовиот јаз во платите е разликата помеѓу просечната плата на мажите и жените кога се имаат предвид нивните карактеристики.

– Сакаме да знаеме колкав е тој јаз за маж и жена кои имаат исти карактеристики како образование и возраст и работат на споредливи работни места, а со цел да го апроксимираме концептот за еднакво плаќање за работни места со иста вредност, од конвенцијата на МОТ. Ова е т.н. прилагоден јаз во платите, којшто во земјава се движи околу 12% и тој се смета сеуште висок, односно постои простор тој да биде намален. Практично, поголемиот прилагоден од сировиот јаз ни покажува дека жените во земјава кои работат имаат подобри карактеристики од вработените мажи како образование и искуство, додека оние кои не се во работен однос, од кои поголем дел се неактивни односно ниту бараат ниту би прифатиле вработување, имаат пониски карактеристики во оваа смисла- вели Петрески.

Трет интересен наод од неговите истражувања е дека овој родов јаз во платите би се намалил на незначителен процент доколку се прилагоди понатамошно за овие жени кои се надвор од пазарот на труд, односно во хипотетичка ситуација – што би се случило ако тие се вработат и заработуваат.

– Тој наод е битен бидејќи исцртува една важна патека по која носителите на политиките би можеле да се движат за подобрување на овој индикатор, а тоа е работа врз активација на жените, односно што поголем контингент од нив да бара и да прифаќа работа. Активацијата ќе ја помогнат поголеми инвестиции во градинки и старски домови, поттикнување свесност за флексибилно работно време, но и „борба” со стереотипите и културните норми дека жените се тие кои треба да се грижат за домаќинството и за децата- објаснува Петрески.

Разлика во плати има во скоро сите сектори, па и во секторите како здравствени и социјални услуги, администрација или економија, финансии и сметководствокад ево поголем дел се вработени жени. Од друга страна, кога ќе ги погледнеме секторите во кои доминираат мажи, на пр. телекомуникации, електротехника, електроенергетската индустрија и машинско инженерество разликте во палти се огромни во полза на мажите. Експертите велат дека во висината на платата голема улога има и породилното отсуство. Во многу земји, речиси секогаш мајката е таа која се грижи за новороденчето. Додека жените се на породилно отсуство неколку години, нивните машки колеги стекнуваат искуство во работата, што често се поврзува со зголемување на платата.

Сепак, во многу региони сè уште можеме да се сретнеме со ефектот на родовите стереотипи. Жените сè уште не се поттикнати и мотивирани да ја продолжат својата кариера.

Затоа, можеме да видиме постојани стереотипи во кои таткото се смета за хранител, додека мајката треба да се грижи за домаќинството и децата.

Во исто време, се среќаваме со фактот дека жените имаат тенденција да бидат помалку самоуверени на пазарот на труд поради историските етикети, што ги отежнува преговорите за плата за нив.

Исто така, постои уште една работа што вреди да се спомене и е вистинита за многу земји: кога жените влегуваат во преговори за плата, тие мора да преговараат со машки менаџер.

И во ЕУ жените се помалку платени од мажите

Во 2019 година жените во ЕУ имаа просечно 14,1 процент пониска бруто-плата по час од мажите, покажуваат податоците на Европскиот завод за статистика.

Податоците од компаниите со повеќе од 10 вработени покажуваат дека во 2019 година, жените имале во просек 14,1 процент пониска бруто-плата по час од мажите, откриваат статистичарите.

Најголемата разлика во 2019 година е забележана во Естонија, Летонија, Австрија, Германија и Чешка, каде што жените примале петтина пониска бруто-плата по час од мажите.

Во Луксембург, Романија, Италија и Белгија, разликата е многу мала, со просечна бруто-плата по час на жените за 1,3 до 5,8 проценти помала од онаа на мажите.

Во Словенија просечната плата на жените за 7,9 проценти е помала од онаа на мажите, во Полска за 8,5 проценти, додека жените во Кипар, Грција и Португалија можат да сметаат на 10,1 до 10,6 проценти помала плата од мажите.