Кореографката Рисима Рисимкин во само пет дена успеа премиерно да претстави две свои кореографии од два различни циклуса, со кои го одбележува и својот 45-годишен јубилеј на уметничка кариера и творештво.

Исклучително креативен и плоден период имаше кореографката Рисима Рисимкин во овој период. Во рамките на манифестацијата „Денови на македонски кореографи“ во Националната опера и балет на 24 април се одржа премиерата на „Д (како Дездемона)“ – современа танцова претстава инспирирана од трагедијата „Отело“ на Вилијам Шекспир во кореографија и режија на Рисима Рисимкин.

На Светскиот ден на танцот – 29 април, кога свечено беше отворено 21-то издание на „Танц фест Скопје“, се одржа премиерата на претставата „Идентитети – Будење“, како трето и последно дело од трилогијата „Идентитети“. Со оваа претстава беше одбележан и 45-годишниот јубилеј на уметничка кариера и творештво на Рисима Рисимкин.

Поставена на пулсирачки ритам на музиката на Тони Китановски со фантастични костимографски креации на Благој Мицевски во кои изведувачите создадоа ефект како да лебдат на сцената, претставата трага, разоткрива и буди различни идентитети од современиот свет. Различни, а сплотени. Поединечни, а во магична синергија меѓу себе. Со својата најнова претстава се чини дека Рисимкин си дала кореографски предизвик со фантастичната енергија на младите изведувачи да се надмине самата себе.

Со премиерата на танцовата претстава „Идентитети – Будење“ одбележавте 45 години уметничко творештво и ја заокруживте трилогијата „Идентитети“. Зошто крајот на циклусот го насловивте – будење?

– „Идентитети“ е трилогија во која се занимавам со луѓето, со карактерите, идентитетите… Многу зборуваме за идентитет, но не сме секогаш свесни за што станува збор. Контекстот во кој јас ги ставам е во однос на актуелните случувања. Со целава ситуација што ни се случува, со години наназад, и која кулминираше со огромната трагедија во Кочани, време ни е да се разбудиме. Вистински.

Претставата има фантастична енергија, ритам, музика, костими, светло, шминка.. што од сите овие елементи беше пресудно да се создаде оваа кореографија?

– Креативноста и желбата да се искаже ставот. Крикот. Сите елементи што ги спомнавте ги остварив со моите долгогодишни соработници Благој Мицевски, Тони Китановски и Матеа Мијановиќ, а тука беше и одличната танчарска екипа на Скопје танцовиот театар: Адријана Данчевска, Дејан Битровски, Анастасија Данчевска, Стефани Шармит и Сара Димовска; гостинката, истакнатата солистка Саша Ефтимова од НОБ, студентите од Катедрата за танц при УГД и учениците од ДМБУЦ „Илија Николовски Луј“ – Балетски оддел, Современа насока, меѓу кои се машките танчари Лука Ѓорѓиевски и Давор Милев.

Сѐ на сѐ, една одлична екипа полна со енергија и поттик за создавање. Креативен процес што одеше многу лесно, во кој секоја индивидуална енергија го најде патот до колективното. Сите учесници дадоа свој белег. Музиката на композиторот Китановски беше извонредна платформа за градење на структурата на претставата. Со Тони имаме исти вибрации и многу лесно се договараме околу нештата. Исто и со Благој, кој точно ми ја разбира естетиката и идејата. Излегувањето на сцена и создавањето на светлата на Матеа Мијановиќ беше заокружување на целосната рамка во која букти енергијата, врие, се лади. Ги ставивме идентитетите во рамка, од која при изведбата излегоа и ги надминаа сите бариери. Ги разбудивме!

Колку 45-годишниот уметнички багаж и искуство го одредуваат правецот во кој се движи кореографијата?

– Некако секоја претстава ми е нова, како да почнувам во моментот. Мислам дека кореографски континуитет не постои во самата креација, бидејќи секоја претстава е процес за себе. Секако, искуството нѐ учи да имаме помалку грешки, но континуитетот е во творењето, не во ликот на самата претстава. Можам само да истакнам дека сум среќна што толку долго опстојувам на сцената и што имав можност да патувам со мои претстави низ целиот свет. Тоа искуство ме прави богата, а секако и среќна.

Што е суштински зачеток на една нова креација – идеја, движење, ритам, енергија?

– За мене е секогаш момент. Слика. Идеја. Почнувам од зрно, кое го раздвижувам, расте, некогаш самото го наоѓа патот. Никогаш не правам претстава за да создадам нешто грандиозно, туку обратно, се занимавам со деталите и интимата на темата што ја обработувам. Во повеќето случаи таа сама се открива, иако работам апстрактно.

Своите идеи го реализирате преку културниот центар „Интерарт“ заедно со Скопје танцовиот театар и студентите на катедрата за танц при УГД. Што е најважно за еден професор по танц и кореограф да остави зад себе?

– Најважно е да го пренесеме искуството. Да им помогнеме на студентите да се најдат себеси и да разберат кои се и што сакаат. Тие се паметни, сѐ гледаат и впиваат. Некои работи ќе ги примат, некои ќе ги променат кај себе. Многу е важна довербата што треба да ја стекнеме заеднички едни во други, на тој начин сите заедно растеме. Професорот треба да има безрезервна поддршка за студентите и се трудам тоа да го оставам, да знаат дека сум секогаш тука за нив.

Со претставата беше отворено 21-то издание на „Танц фест Скопје“, каде што две децении бевте уметнички директор. Кој понатаму ќе раководи со фестивалот?

– Драго ми е што фестивалот продолжува да постои, иако јас се повлеков. Да речеме дека ова е период на транзиција, за сосема да се осамостои. Фестивалот сега го води Матеа Мијановиќ, тој го избира тимот со кој соработува. Мислам дека се чувствува нова енергија, особено низ фокусот на фестивалот на танцот и технологијата, со што ги носи актуелните светски текови и достигнувања. Посебно ќе е интересно да се види каде оди танцот низ технологијата и мислам дека е единствена можност за нашата публика да биде дел од овие технолошки достигнувања.

Пред десетина дена на манифестацијата „Денови на македонски кореографи“ во Националниот балет имавте премиера на претставата „Д (како Дездемона)“. Какви планови имате во однос на овој циклус посветен на женските ликови во драмите на Шекспир?

– Претставата „Д (како Дездемона)“ ми беше огромен предизвик. Тоа е вториот дел од трилогијата што ја работам на темата „Жените во драмите на Шекспир“ и ми претставува огромно задоволство да истражувам, да ги наоѓам релациите и да ги отсликам карактерите околу главниот женски лик, минатиот пат во трагедијата „Магбет“ на Шекспир, сега во „Отело“. Следната година планирам да работам на последниот дел и на ликот на Офелија. „Д (како Дездемона)“ на 17 мај ќе го отвори 26. Интернационален фестивал на монодрама во Битола и на моја голема радост, битолската публика ќе има можност да ја види.

Почетокот на годината го одбележа престижното одликување од областа на уметноста – Витез на уметностите и книжевноста на Франција, кое Ви го врачи францускиот амбасадор Н.Е. г. Кристоф Ле Риголер. Какви емоции и каков поттик Ви даде одликувањето?

– Искрено да ви кажам, јас бев шокирана кога ми јавија дека сум одликувана од министерот за култура на Франција… Не очекував толку големо признание, тоа е највисоко признание во Франција во областа на уметноста. И бескрајно се израдував. Некако се почувствував горда, бидејќи тоа значи дека мојата работа, труд и талент се препознаени и ми е бескрајно драго. Многу сум благодарна на Франција!

Според Вас, кои се суштинските траги што ги оставивте во современата македонска балетска сцена?

– Мислам дека помогнав во оформувањето на сцената, голем е придонесот преку универзитетската програма за едукација на современи танчари на Катедрата за танц, која ја основав при Универзитетот „Гоце Делчев“, а секако со Скопје танцовиот театар остваривме извонредни успеси дома, а особено во странство. Создавањето нов кадар е најважната алка во оставнината и сметам дека е неопходно вистински да се поддржат младите, да се обучат за професионална работа и опстанок. Да им се развива талентот, да можат што повеќе да творат и да се изразуваат. Јас тоа го правам вистински, не декларативно.

До кога трае работниот век на еден кореограф и какви нови творечки предизвици чувствувате во себе?

– Креативноста нема граници. Во последниов период имав голем наплив на креативност, кој го канализирав низ две премиери, кои ги работев истовремено и кои излегоа во краток временски период. Во моментов немам други очекувања, нови предизвици има секогаш, но најважно е да се доживее секој момент и да се процесуира резултатот. Се радувам на успесите на кореографите на Скопје танцовиот театар, на настапите на моите студенти, на соработката со млади уметнички енергии. Времето ќе ми покаже каде понатаму, со што ќе се соочам и кои предизвици ќе ги прифатам.

(Интервјуто е објавено во „Културен печат“ број 279, во печатеното издание на весникот „Слободен печат“ на 3-4.5.2025)