Руинираната зграда изградена во 1946 година уште неколку години ќе ја гледаме на секои фотографии и снимки од затворот „Идризово“ со оглед на тоа што парите од кредитот од банката за развој при Советот на Европа сè уште се под мораториум и се очекува да бидат одмрзнати во јуни.

Според информации што ги доби „Слободен печат“ високи претставници на банката изминатава недела биле во посета на Управата за извршување на санкции и во најголемиот затвор во земјава. Нивната посета затворските власти ја толкуваат како надеж дека конечно после јуни ќе биде урнато затвореното одделение каде што се сместени осуденици за најтешки кривични дела, убиства, тешки кражби, силувања, а таму се и оние осудени на доживотни казни затвор и дека ќе се изгради нова зграда.

Токму ова одделение е најгрдата слика за затворите и токму неговото рушење зависи од втората фаза од проектот кој е почнат во далечната 2010 година, која никако не може да започне откако се изгради отвореното и полуотвореното одделение, како судницата во која треба да се судат големите судски притворски предмети.

Директорот на Управата за извршување на санкции, Александар Пандов за „Слободен печат“ потврдува дека деновиве во посета биле претставници на Банката за развој и по долги години стагнација гледа трошка надеж дека конечно работите ќе тргнат од мртва точка откако парите беа замрзнати поради лошите услови во затворите, одржувањето на веќе изградените згради со европски пари, корупцијата и затворскиот третман.

-Точно е дека пред неколку дена беа високи претставници на банката за развој при Советот на Европа и двата дена имавме состаноци. Еден ден дополнително беа во затворот во „Идризово“. Парите ги имаме, но ни се под мораториум, замрзнати поради нивното незадоволство заради тоа како се развивале работите во минатото. За време на посетата луѓето беа задоволни од развојот на работите во нашиот затворски систем, во Управата, а и во Идризово во последните месеци. Сепак тие немаат овластувања, ниту мандат, вербално само ми дадоа уверување дека доста извесно е дека позитивно ќе се одвиваат сега работите. Во април имаат состанок на којшто тие треба да информираат за впечатоците кои ги стекнале сега при оваа посета, но пак ќе речам тие беа супер задоволни и дополнително имаше претставници од Министерство за финансии како технички сето тоа би одело. Во јуни би имале дефинитивна одлука, но тие нè охрабрија дека не треба сега до јуни да чекаме, туку сите оние подготвителни работи пред да се објави тој тендер за градба на втората фаза, да ги тераме сега, да се подготвиме за кога ќе дојде одлуката во јуни, за која јас сум оптимист дека ќе биде позитивна, ние веднаш после тоа да го објавиме конечно тој тендер – вели Пандов за „Слободен печат“.

Тендерот би бил меѓународен, но сепак прво треба да стигне одлука дека заемот во висина од 25 милиони евра може да се користи. Како што објаснува Пандов, во втората фаза е предвидена изградба на два главни објекти, но она што е главно е изградбата на ново затворено одделение, а тоа значи дека онаа стара легендарна зграда ќе се урне и ќе се изградат целосно нови објекти.

-Би имало економски блок, кујна, болница, амбуланта, централен притвор за 420 кревети. Во тој случај, кога ќе се изгради, тоа од сега па натаму е за три – четири години. Таму би имало централен притвор ставен во функција на судницата. За жал тоа не би одело така брзо, затоа што се работи за специфични објекти. Новите згради би биле на друг простор каде што е веќе срушено, не на местото на старата зграда која е затворено одделение за мажи – објаснува Пандов.

Но, освен одмрзнувањето на заемот, додека парите беа под мораториум поради инфлација и други фактори, тој ќе треба да се избори државата да обезбеди не 16 милиони евра, како што се најавуваше претходно, туку речиси иста сума колку што е заемот.

-Има некои икс-фактори, инфлација која ние не сме ја планирале, па една третина треба државата да учествува, бидејќи проценката е дека околу дваесетина отсто повеќе би чинела втората фаза, парите од кредитот се тие, а остатокот ќе треба ние како држава да го доплатиме. За тоа јас ќе треба да реферирам пред министерската за финансии и пред претседателот Христијан Мицкоски, и верувам дека ќе одобрат, бидејќи драматично ќе се смени сликата за затворите. Ова ни е голема рана – додава тој.

Иако поранешниот министер за правда, Кренар Лога, кој заговараше носење на Закон за амнестија за да се намали пренатрупаноста во затворите, изјавуваше дека 2000 затвореници чекаат на доиздржување на казната затвор, а истата бројка ја кажуваше и Пандов кога дојде на функција. Тој тврди дека таа бројка не е точна.

-Она што со сигурност знам е дека за Скопје има околу 100 и не дека чекаат, туку имаат готови пресуди. Двајца судии се на извршување на санкции и тие одредуваат кој каде во кој затвор треба да оди. Слободно си дозволувам да претпоставам дека уште толку ги има низ сите останати судови во државата. Јас не ја знам бројката колку луѓе имаат пресуда, а се во бегство – тврди директорот.

„Идризово“ е најголемиот, но и најозогласен затвор во земјава каде што се сместени повеќе од 2.000 затвореници осудени за најтешки кривични дела на високи затворски казни. И во извештаите на Советот на Европа, но и на Народниот правобранител се пишува за нечовечкото и понижувачко постапување, пренатрупаност, спиење на земја, лебарки и други животники, корупција и насилство.

Во неколку акции на полицијата беа приведени корумпирани затворски полицајци, а пред неколку месеци лидерот на групата „Беланоца“,Фатљум Ајети Тоте беше преместен во затворот во Куманово, а останатите членови од неговата група завршија во Шутка. Токму тој од затвор нарачувал убиства и групата е осомничена за дури седум убиства, но се поврзува и со палењето на автомобилите на затворските чувари, како и службениот автомобил на директорот на „Идризово“, Зоран Јовановски.