Местото каде што живеете може да влијае на тоа колку брзо стареете, во зависност од еколошките, социјалните и политичките фактори што ве опкружуваат.

Според најновото истражување објавено во угледното списание „Nature Medicine“, Данска е земјата каде што луѓето стареат најбавно. Научниците утврдиле дека оваа земја има најдобри услови за побавно биолошко стареење – благодарение на поволната средина, социјалните околности и политичката стабилност, пишува „Саенс фокус“ (Science Focus).

Студијата анализирала над 160.000 луѓе од 40 земји за да спореди како различните фактори влијаат врз процесот на стареење низ целиот свет.

Научниците ја користеле таканаречената биобихевиорална возрасна разлика – алатка базирана на вештачка интелигенција, која ја проценува разликата помеѓу вистинската (хронолошка) возраст на една личност и предвидената биолошка возраст, врз основа на околината и ризиците на кои е изложено лицето. На пример, ако имате 50 години, но модел базиран на вашите состојби предвидува дека имате 55 години, вашата „биолошко-предвидлива разлика“ е 5 години – што укажува на забрзано стареење.

Резултатите? На четирите анализирани континенти – Африка, Азија, Европа и Јужна Америка – се покажа дека Европејците стареат најздраво. Од друга страна, забрзаното стареење е почесто во земјите со пониски приходи.

„Оваа студија е важна затоа што го редефинира стареењето – тоа не е само биолошки или процес на живот, туку длабоко поврзано со пошироките општествени и политички услови. Каде и како живеете може значително да го забрза или забави стареењето“, рече д-р Мортен Шајбе-Кнудсен, експерт за стареење на Универзитетот во Копенхаген, кој не беше директно вклучен во истражувањето.

Најбрзо стареење е забележано во Египет – каде што луѓето се во просек биолошки 4,75 години постари од нивната вистинска возраст. Следат Јужна Африка и земјите од Јужна Америка. Во Европа, побрзо стареење е забележано во источните и јужните региони.

Од друга страна, најбавното стареење е забележано во Данска – каде што луѓето се биолошки помлади во просек за 2,35 години. Следат Холандија и Финска.

Што ја прави земја како Данска погодна за здраво стареење?

Истражувачите откриле дека физичките фактори како што е квалитетот на воздухот играат клучна улога, но исто така и социјалните фактори – вклучувајќи ја родовата еднаквост и социо-економскиот статус.

Интересно е што и политичките фактори имале важно влијание – како што се слободните избори, присуството на демократски институции, слободата на политичко дејствување и општото чувство дека политичарите дејствуваат во интерес на граѓаните.

„Зошто политиката има толку големо влијание врз стапката на стареење е сè уште голема мистерија“, вели д-р Шајбе-Кнудсен. „Можно е хроничниот стрес од несигурноста и нееднаквоста во здравствената заштита да игра клучна улога.“

Студијата, исто така, откри дека луѓето со забрзано стареење имаат осум пати поголема веројатност да имаат проблеми со секојдневните активности и четири пати поголема веројатност да доживеат когнитивен пад.

Сепак, научниците забележуваат дека овие врски се асоцијативни, а не причинско-последични. Без оглед на тоа, резултатите ја нагласуваат важноста на инвестирањето во здравствена еднаквост на глобално ниво.

„Изненадувачки, негативните фактори имаа посилно влијание од заштитните, а луѓето од посиромашните земји покажаа значително побрзо стареење, без оглед на нивниот сопствен општествен статус“, заклучува Шајбе-Кнудсен.

„Ова е уште еден силен аргумент за инвестирање во универзални системи како што се образованието и здравствената заштита – како клуч за поздрава популација.“