Британско-данскиот кинематографер Ентони Дод Ментл ја доби „Златната камера 300“ за животен опус на 43. издание на фестивалот „Браќа Манаки“. Филмскиот критичар Благоја Куновски – Доре за опусот на Ментл ќе каже дека е збогатен со уште десетици филмови и ТВ-серијали, кои се и негова специјалност (меѓу помаркантните, тематски и како портрет на контроверзниот Путин, „Интервјуа со Путин“ во режија на Американецот Оливер Стоун).

Роден во 1955 година во Витни во Оксфорд, во Обединетото Кралство, каде и што се школувал во гимназиската возраст, Ментл вели дека, иако живее во Данска, сепак се буди чувствувајќи се како Англичанец. Но, наместо да студира во Оксфорд или Кембриџ, од 1985 до 1989 година студира камера на Националната филмска школа во Копенхаген, кога и почнува да живее и работи во Данска, а со тоа, станува натурализиран Данец со британско потекло, објаснува Куновски.

По студиите, ја започнува својата соработка со неколку дански режисери – носители на новиот дански филмски бран, при што најзначаен му е догме периодот, и станува еден од неговите творци. Во 1998 ќе го сними првиот догме филм „Семејна прослава“, кој на режисерот Томас Винтерберг му носи светска слава. Куновски објаснува дека со својата снимателска работа Дод Ментл ќе го сврти вниманието, зашто суштината на догме изразот и неговите аскетски правила биле базирани на начинот – како ќе биде сниман секој догме филм (главно со користење камера од рака) и добивање филмска фотографија без артифициелни светлосни извори, туку природни.

Во 1999 следува и третиот догме филм на Ментл, современата социјална драма „Мифуне“ на Серен Крег Јакобсен, а во истата година, американскиот независен автор, младиот Хармони Корин, ја бара соработката со искусниот Ментл, со кого го реализира првиот американски догме филм – „Џулиен магаренцето“, учесник во натпреварот на 21. „Браќа Манаки“ во 2000 година, додава Куновски.

Неизбежна е и соработката со главниот иницијатор и основач на догме движењето – Ларс Фон Триер, од двата филма на провокативната трилогија за Америка: „Кучешки град“ (2003) и „Мендерлеј“ (2005), до подоцнежниот, исто така кански учесник, уште поконтроверзниот „Антихрист“ (2009), во кој Ментл го демонстрира своето врвно кинематограферско мајсторство.

По студирањето, соработува со данската режисерка Лоне Шерфиг во „Роденденскиот излет“, и подоцна и во „Баш како дома“ (2007). Во 2003, му се враќа и на режисерот Томас Винтерберг како кинематографер на неговиот филм „Сѐ за љубов“, со Шон Пен, Џоекин Феникс и Клер Дејнс.

Ментл ја проширува соработката и надвор од догме кругот, создавајќи неколку маркантни филмови, како „127 часа“ (2010) на Дени Бојл, со Џејмс Франко во улогата на автентичен алпинист, кој 127 часа е заглавен меѓу карпи, борејќи се да преживее во амбиентите на еден кањон во Јута.

Во „Последниот крал на Шкотска“, Ментл го слика актерот Форест Витекер, во личноста на озлогласениот африкански диктатор Иди Амин, а во „Тие прво го убија татко ми“ (2017), со режисерката Анџелина Џоли, ги реконструираат потресните автентични настани од драмата на една камбоџанска активистка за слобода, која ги преживеала ужасите на смртоносниот режим на Црвените Кмери, вели Куновски.

Триумфот во кариерата на Ментл е во 2009 година, кога го освојува едниот од осумте Оскари за „Сиромашниот милионер“, во режија на Дени Бојл. Филмот освои осум Оскари, меѓу кои за најдобар кинематографер и режија, како и за најдобар филм, додава Куновски, заклучувајќи: Така е крунисана и тандемската соработка со Бојл, со кого во 2001 ги снимаат „Комплетно голо издишување во рајот“ и „Блудница“. Потоа следуваат „28 дена подоцна“ (2002) и „Милиони“ (2004).

(Текстот е објавен во ТВ и Филмски печат на 19 август 2022 во весникот „Слободен печат“)