Од сите страни на Македонија земјоделците споделуваат слики од уништени посеви од диви свињи. Настрадаа полиња со пченка, свињите им влегоа во лозјето, им ги растураат пластениците… Штети не се прават само во планински села, туку дури и во близина на Скопје, како на пример во Нерези. Земјоделците бараат спас од дивечот и велат дека ниту тие може да го отстрелаат, ниту пак ловците што имаат концесии ја вршат својата работа. Тие јавно ја повикуваат и Владата и Министерството за земјоделство да преземе мерки против масовното присуство на дивите свињи на насадените површини.

– Во Малешевијата никој не смее да посее жито, уште зелено го збришаа. Напаѓаа на ниви, удира по сливите, ги кршат лешниците. И државата и ловните друштва се прават на удрени – е еден од многубројните коментари што земјоделците го споделија на фејсбук-профилот земјоделие.мк.

Коментари има и од Валандово, каде што особено се жалат на нападното грозје од дивите свињи, а во Струмичко влегле во пиперките и во доматите.

– Ист проблем е и во Смоларе, Струмичко. Нема на кого да се пожалиме. Нема човек волја да работи – пишува тамошен земјоделец.

Ловците имаат законски проблеми да се справат со свињите

Претседателот на Ловечката федерација на Македонија Влатко Алексовски се согласува со земјоделците дека тие имаат голем проблем од дивите свињи и дека тие уништуваат земјоделски посеви, но укажува на тоа дека тие како ловци имаат законски пречки да го решат овој проблем. Сепак, најавуваат дека од 1 септември ќе почнат со ловот на дивите свињи!

– Според Законот за ловство, ноќниот лов е забранет. Дивите свињи се активни и се движат ноќе, при што ги напаѓаат земјоделските култури, а преку ден се сокриени во своите легла, во густата шумска вегетација, но ние не можеме да организираме ноќен лов. Поради Африканската свинска чума, со цел да се направи депопулација и намалување на бројната состојба на дивите свињи, државата дозволи вонреден санитарен лов, но под посебни услови, при што не е дозволено при ловот да се користат ловечки кучиња. Според образложението што го добивме од Агенцијата за храна и ветеринарство, тоа не е дозволено бидејќи кучињата ги бркаат свињите и притоа може да поминат и неколку километри, што би можело да доведе до контаминирање на поголемо подрачје со африканската свинска чума, доколку животното е заразено. Но, без ловечки кучиња, секој што го познава ловството ќе ви каже дека ловот на дивите свињи се граничи со невозможно – изјави за „Слободен печат“, Алексовски.

Тој вели дека ловците мораат да си најдат и својата економска логика, односно не може да бидат во загуба, како и дека мора да ја исполнат својата функција на заштита на дивечот, бидејќи без дивеч нема ловство.

– Според календарот за лов, ловот на дивите свињи почнува на 1 октомври. Ние како концесионери, плаќаме концесија според планските документи и планираниот годишен застрел, според кои се прави проценка колку дивеч може да се застрела. Вон календарот за лов е можен само санитарен застрел, и затоа ние ќе почнеме со лов на дивите свињи од 1 септември, а тој лов е под посебен режим- како што кажав без ловечки кучиња, со организирани групи на ловци, во присуство на ловочувар и надлежен инспектор од АХВ, при што по завршување на ловот, се земаат мостри за анализа, а отстреланито животно се сместува во разладен уред се до добивање на резултат од анализа дали животното е позитивно на Афричка свинска чума или не. Според решенијата на АХВ и МЗШВ е предвиден лов и по 31 јануари, но ние сметаме дека навистина е неразумно да ловиме по 31 јануари и да пукаме во дивите свињи и да ги вознемируваме другите животни кога се во репродуктивен период – објасни Алексовски.

Тој вели дека секое ловиште има биолошки или економски капацитет. Биолошкиот капацитет значи број на диви животни што живеат во тоа ловиште и притоа би се размножувале екстремно, при што би правеле огромни штети на земјоделските култури, би предизвикале појава и ширење болести, кои би ги пренеле и на домашните животни и би почнале да навлегуваат во урбаните средини. Економски капацитет на ловиштата, значи број на диви животни кои може да живеат во ловиштето, а притоа да не предизвикуваат штети по земјоделието и животната средина. Токму ловството, како значајна стопанска дејност, го прави тој баланс, согласно законот за ловство и во согласност со ловечкиот морал и етика –потенцира Алексовски и најавува дека наскоро ќе има подобра регулатива со нов закон за Дивечот и ловството.

Што да преземат земјоделците?

Александар Николиќ Писарев, член во повеќе ловечки друштва, вели дека земјоделците не можат да бараат спас само во ловците. Тој вели дека може да бидат повикани да отстрелаат дива свиња, но потсетува и дека нови може да дојдат затоа што постојано мигрираат, доаѓаат од едно во друго ловиште, како и од национални паркови (Маврово, Пелистер, Галичица) каде што ловот е забранет. Тој потсетува дека и самите земјоделци може да се заштитат од дивечот и дека тие имаат и таква обврска.

– Постојат законски обврски според кои сопственикот на имотот треба да презеде мерки за спречување на штетата од дивечот во лозјата, овоштарниците, повеќегодишни плантажи, градини и да спречи минување на дивеч. Тој треба да прави избор на културите во близина на ловиштата, може да користи механички и хемиски средства што го спечуваат или го одвраќаат дивечот од посевите, да користи видливи заплашувачи, светлосни и звучни уреди, да поставува електрична ограда, метални ленти, алуминиумска фолија, бариери што ќе спречат влегување на дивеч. Оградување на парцелите со повеќе светлосни лампи што се полнат преку ден преку фотоволтаични келии и се палат на сензор при влегување на дивите свињи, се покажало доста ефикасно. Ефикасни се и таканаречените автоматски топови на плин, кои според одредени временски интервали испалуваат експлозија што ги одвраќа дивите свињи. Добро се покажало и куче на посевот кое со своето лаење ги брка свињите – објасни Николиќ Писарев.

Тој ги сподели и европските искуства и достигнувањата на хемиската индустрија која развила средства против нападите на диви свињи.

– Она што сега во Европа се покажа најефикасно е употреба на репеленти, средства што со својот мирис ги бркаат дивите свињи. како што е лавовска урина и човековите фекали и урина – вели Николиќ Писарев.

Тој потсети дека во многу земји постои и осигурување против уништување на родот од вакви натрапници, но дека тоа кај нас не заживеа.

Европска агенција за безбедност на храна (ЕФСА) во почеток на август оваа година започна кампања во 18 европски земји за сузбивање на ширењето на Африканска свињска чума, а и Македонија е дел од таа кампања. Ловечката федерација на Македонија заедно со Агенција за храна и ветерина издаде упатство до ловечките здруженија и ловците со прецизно објаснување кои делови и органи од дивата свиња треба задолжително да се однесат на анализа. Пред резултатите, месото од отстреланата дива свиња не смее да се јаде.

Од каде толку диви свињи?

Свињата полна зрелост достигнува на една година и праси 6-8 прасиња.

– Дивите свињи како да го раштимувале својот биолошкиот часовник и наместо да се опрасуваат еднаш годишно, најчесто во јануари како што тоа се случувало со вековите наназад, сега се прасат преку цела година, по неколкупати – забележува искусниот ловец Александар Николиќ Писарев.

Тој вели дека климатските промени и високите температури ги тераат свињите во потрага по вода и храна да слегуваат во градовите. Дивите депонии и отпадоци фрлани неконтролирано по градските населби се посебно привлечни за дивите свињи. Во Берлин, на пример, се забележани во парковите цели крда диви свињи, се појавиле и во Белград и во Загреб во одредени населби, а во околината на Солун се поставени електрични преносливи бариери да ги спречат да не влезат во градот.