Центарот за истражување на предисторијата (ЦИП) извести дека завршија археолошките истражувања на локалитетот Велушка Тумба кај Породин. Истражувањата се реализирани во соработка меѓу Завод и музеј – Битола и ЦИП, а во нив учествувале и Универзитетот во Базел и Институтот „Биосенс“, кои изведувале археоботанички и геоархеолошки анализи.

Во текот на истражувањата се добиени повеќе податоци за архитектурата, материјалната култура, стопанството и обредите на заедницата којашто ја основала оваа неолитска населба и континуирано живеела на неа во текот на неколку стотици години во почетокот на шестиот милениум п.н.е, односно пред 8000 години.

При тоа, врз старите куќи се граделе нови, со што се формирала тумба висока околу четири метри. Во овие архитектонски слоеви регистрирани се остатоци од десетина објекти градени еден врз друг, додека во текот на истражувањата се работело на четири градби.

Во покуќнината се откриени керамички садови користени за готвење и конзумирање на храната, а голем дел од нив се декорирани со бели орнаменти и имале репрезентативен, односно церемонијален карактер. При истражувањата се пронајдени и остатоци од жртвеници, модели на куќи и фигурини, што говори за симболичките претстави на првите земјоделци во Пелагонија, додека камените и коскените алатки укажуваат на дел од стопанските активности на ова неолитско население.

Во моментот се подготвуваат неколку трудови со резултати од истражувањата, што ќе бидат публикувани во македонски и европски списанија и на тој начин ќе му се даде поширока светска афирмација на овој значаен неолитски локалитет. Истражувањата на Велушка Тумба се финансиски поддржани од македонското Министерство за култура.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 44, во печатеното издание на „Слободен печат“ на 15-16 август 2020)