Од своето формирање пред точно 25 години, Европската централна банка (ЕЦБ) е чувар на еврото, валута која е единствена за цела Европска унија. Долгови, инфлација, работни места и плати… тешко е целосно да се разбере како функционира економијата, но постоењето на единствена валута во еврозоната многу олеснува некои сегменти. Имено, еврото им олеснува на многу земји да тргуваат меѓу себе, но и да споредуваат како функционираат нивните пазари- пишува Еуроњуз.рс.

Историски еврото всушност стана реалност на 1 јануари 1999 година, пред цели 25 години. На тој историски датум, 11 земји на ЕУ ги фиксираа девизните курсеви и ја доверија својата монетарна политика на ЕЦБ. Тие земји беа Австрија, Белгија, Финска, Франција, Германија, Ирска, Италија, Луксембург, Холандија, Португалија и Шпанија. Оттогаш, во еврозоната се приклучија уште девет земји – Грција, Хрватска, Кипар, Естонија, Летонија, Литванија, Малта, Словачка и Словенија.

Денес, еврото е една од најважните валути во светот. Секојдневно го користат околу 350 милиони луѓе, а освен на американскиот долар, нема друга валута што повеќе се тргува на светските пазари. Напротив, 60 земји и територии надвор од ЕУ, кои претставуваат 175 милиони луѓе ширум светот, ја поврзуваат својата валута директно или индиректно со еврото.

Покрај тоа што е опиплив знак на европскиот идентитет, еврото е многу корисно за потрошувачите бидејќи можат да ги споредуваат цените со другите земји, со што ја поттикнуваат деловната конкуренција. Еврото, исто така, им олеснува на компаниите да водат бизнис со остатокот од светот поевтино и побезбедно.

Дека еврото има иднина потврдува и фактот што повеќе земји би можеле да се приклучат кон одлуката да се воведе како официјална валута. Неколку земји-членки на ЕУ се законски обврзани да усвојат единствена валута само кога ги исполнуваат неопходните економски критериуми.

Во тек се и нови банкноти со ажуриран дизајн за да се спречи фалсификување. Освен безбедносни причини, ЕУ се надева дека ќе го намали влијанието на загадувањето врз животната средина за време на животниот циклус на банкнотите, а истовремено ќе ги направи поинклузивни за Европејците од сите возрасти и потекло, вклучувајќи ги и ранливите групи како што се лицата со оштетен вид.

Исто така, има големи планови наскоро да се лансира дигитално евро. ЕУ работи со националните централни банки на еврозоната за лансирање на оваа нова дигитална валута.

ЕУ вели дека дигиталната валута „ќе ги надополни банкнотите и монетите, давајќи им на луѓето дополнителен избор на начин на плаќање“, додавајќи дека „тоа ќе помогне да се зајакне конкуренцијата во европскиот платен сектор“.

Дигиталното евро би се чувало во електронски паричник поставен во банката на корисникот, овозможувајќи електронски плаќања да се вршат преку телефон или картичка, онлајн и офлајн. Подготвителната фаза за развој на дигиталното евро започна во ноември 2023 година.

Девизните резерви во декември зголемени за 574,8 милиони евра

На веб-страницата на Европската комисија (ЕК) се наведува дека причината за воведувањето на дигиталното евро е создавање на пошироки можности во монетарните текови во земјите членки на блокот. Тоа подразбира создавање конкуренција на финансискиот пазар, стабилност на монетарниот систем и пред се зајакнување на улогата на еврото како валута.

Зоран Грубишиќ од српската Академија за банкарство во изјава за Еуроњуз Србија верува дека доминацијата на крипто-пазарот е главниот поттик што ги зближи европските претставници.

“Ова е реакција на крипто пазарот, каде циркулира значителна сума пари. Сепак, проблемот е што никој не знае колку. Европската централна банка нема никаков увид во сето ова. Сите централни банки станаа свесни дека со текот на времето, крипто-пазарот стана сериозна конкуренција, таа контрола не постои и тој мора да ја регулира на одреден начин“, вели Грубишиќ.

Во 2023 година, Германците размениле 53 милиони марки во евра

Со него тогаш се согласуваат и многу економисти според кои дигиталното евро кога ќе биде пуштено во оптек ќе има свој супервизор.

„Во овој случај би можело да се следат трансакциите. Ќе се следат одредени работи за да се делува превентивно доколку има потреба од тоа“, велат тие.

Се очекува предноста од дигитализацијата на еврото да донесе намалување на парите од сомнително потекло, да го намали даночното затајување, перењето пари“.