Во енергетскиот сектор во Австрија расте загриженоста дека новото енергетско пазарно законодавство, познато како Закон за електрична енергија (ElWG), наместо да стане мотор за модернизација и проширување на мрежата, може да се претвори во сериозна кочница за идните инвестиции. Идејата зад овој закон првично беше да обезбеди силен поттик за изградба и адаптација на електричната инфраструктура, но сегашната верзија на предлогот предизвикува остра реакција и обединета критика од повеќе интересни групи.

Здружението Австриска енергија, кое ги застапува државните енергетски компании и големиот производител Вербунд, заедно со организациите обединети под Здружението за обновлива енергија Австрија, во кое членуваат претставници од секторите на ветерната енергија, фотонапонските системи, малите хидроцентрали и биомасата од дрво, предупредуваат дека во сегашната форма законот би ја забавил изградбата на нови капацитети. Главен спорен елемент е воведувањето на обврска за плаќање од страна на приватни, комерцијални и земјоделски производители на електрична енергија од обновливи извори.

Дополнителен проблем претставува планираното ограничување на врвната моќност за ветерните и фотонапонските постројки, што би значело дека од вкупната модулска моќност производителите би можеле да се испорачуваат во мрежата само 60 проценти, наместо повеќе како досега. Според претставници на здружението Фотоволтаик Австрија (PV Austria), ваквото ограничување би довело до годишно намалување на испорачаната енергија за околу осум проценти, додека зголемувањето на границата на 70 проценти би значело загуби од само два до три проценти. Законот моментално е во фаза на јавна расправа и треба да влезе во парламентарна процедура на есен, при што за негово усвојување е потребно двотретинско мнозинство. Ова отвора можност за промени доколку опозицијата или самата влада прифатат корекции во клучните одредби.

Финансиски предизвици, поскапување и можни решенија

Противниците на актуелниот предлог потсетуваат дека производителите на обновлива енергија веќе со години придонесуваат во финансирањето на електричната мрежа. Според нив, ветерните и фотонапонските системи во изминатите петнаесет години платиле околу 1,2 милијарди евра преку надоместоци за користење и покривање на загубите во мрежата, а новата такса од околу три центи за секој киловат час испорачан во јавната мрежа би делувала како дополнителен данок што ќе ја зголеми цената на струјата наместо да ја намали. Оваа мерка, заедно со зголемената несигурност околу идните приходи, ќе влијае и врз трошоците за кредитирање нови постројки. Повеќето вакви проекти се реализираат со комбинација од 20 проценти сопствен капитал и 80 проценти заем, па секое влошување на условите за кредит значи и повисока крајна цена на електричната енергија.

Дополнително, според податоци на европската агенција Асер, Австрија веќе има втори највисоки цени за мрежните тарифи во Европа по Шведска, па нови оптоварувања би ја намалиле конкурентноста во однос на соседните земји. Некои експерти, како претставници на Здружението за мали хидроцентрали, предупредуваат и на ризикот од зголемен увоз на поевтина струја од странство, вклучувајќи атомска и од јаглен, кој би можел да ја поткопа енергетската независност и сигурност на снабдувањето. Основната причина за ваквите предлози е растот на трошоците за проширување на мрежата кои се распределуваат на сe помал број потрошувачи, бидејќи оние што имаат сопствени соларни системи во голема мера се ослободуваат од повисоки мрежни давачки. Како еден од можните одговори на овој предизвик, министерството предлага воведување фонд за инфраструктура што би се финансирал од таканаречените вишоци на профит на енергетските компании, по пример на австриската државна компанија АСФИНАГ, која преку наплата на патарини го обезбедува финансирањето за изградба и одржување на автопатите и брзите патишта.

Идејата е таквиот фонд да обезбеди стабилно и предвидливо финансирање за проширување и модернизација на мрежата, но критичарите предупредуваат дека потенцијалните инвеститори во таков фонд ќе бараат соодветна добивка од вложувањата. Здружението за обновлива енергија веќе има предложено сличен модел на инфраструктурен фонд и смета дека тој би можел да биде ефикасно решение, доколку се усогласи начинот на финансирање и распоред на средствата.