Во првите три месеци од годинава банките наплатиле 27,2 милиони евра од провизии и надоместоци, покажува последниот квартален извештај на Народната банка. Во 2024 година, пак, вкупниот износ на провизии и надоместоци во банкарскиот сектор бил 115,4 милиони евра, но најголем дел отишле кај три банки. „Слободен печат“ ги разгледа јавно достапните информации на берзата за тоа колку пари лани инкасирале најголемите банки. Според извештаите, минатата година големата банкарска тројка: Комерцијална банка, НЛБ и Стопанска банка од провизии и надоместоци наплатила 106,8 милиони евра.

Токму поради овие високи износи, минатата недела гувернерот на Народната банка Трајко Славески седна на иста маса со Македонската банкарска асоцијација за да се најде начин за намалување на овие давачки. Како што кажа, првиот чекор го прави Народната банка со намалување на надоместоците што ги плаќаат банките за користење на услугите во МИПС.

– Очекуваме и банките во најкус можен рок да ја ревидираат висината на надоместоците за извршување на плаќањата за граѓаните и компаниите и да ги постават на разумно ниво – рече Славески.

Банките веќе втора година ги доставуваат извештаите за надоместоците што годишно ги плаќа секој клиент. Оваа обврска произлегува од Законот за платежни услуги и платни системи, кој почна да важи од јануари 2023 година. На почетокот на годинава од банките праќаа известувања дека во согласност со Законот за платежни услуги и платни системи, банката изготвила и овозможила извештаи за вкупно наплатени надоместоци од платежната сметка во денари или во девизи и од кредитните картички, за платежните услуги кои се користеле во текот на 2024 година. Според известувањата, извештаите се достапни без надоместок, на шалтерите на банката, или преку профилот на интернет-банка.

Од извештаите може да се види колку секој поединец платил во текот на една година. Секако, има големи индивидуални разлики, во зависност од бројит на трансакции, дали некој има електронско банкарство, или нема, дали и каква кредитна картичка има. Колку за илустрација, „Слободен печат“ ви претставува еден извештај што покажува дека годишните надоместоци што ги наплатила банката се околу 3.000 денари. Во извештајот, на годишно ниво има 480 денари за водење на трансакциска сметка, 840 денари за електронско банкарство, потоа за разни видови на плаќања кон други правни лица (на пример, кон фирма за одржување хигиена во згради, плаќање градинка, налози кон УЈП за даночни обврски) 528 денари, членарина за кредитна картичка 840 денари, трансакции преку интернет клиринг 90 денари, за 5 готовински исплати на шалтер на банка се наплатени 250 денари.

Споредувајќи ги надоместоците за платежните услуги на банките со надоместоците на матичните банки од ЕУ, Народната банка утврди повеќе видови платежни услуги за кои надоместоците треба да се намалат и поедностават, а некои и да се укинат. Оттаму информира дека надоместоците за одржување на платежната сметка за компаниите претставуваат голем трошок, особено за малите и средните компании во земјата, поради што треба да се намалат; надоместоците за користење на електронското и мобилното банкарство треба да се укинат; надоместоците за плаќањата со платни налози во рамки на банката треба да се укинат, надоместоците за меѓубанкарските плаќања треба значително да се намалат; надоместоците за подигнувањето готовина на туѓи банкомати во земјата и странство треба да се намалат. Треба да се намалат и надоместоците за прифаќање картички на продажни места кај трговците.

На прашањето што доколку банките не го следат примерот и не соработуваат, Славески рече дека државата може да воспостави систем на регулација, транспарентен ценовник за овие услуги.