Повеќе од 21.000 високообразовани кандидати сè уште се барани годишно, што јасно покажува дека оваа работна сила не ја изгубила својата вредност на пазарот – едноставно не е во преден план. Побарувачката за квалификувани занаетчии расте, а статистиката покажува дека нема доволно од нив. Поради ова, тие се во можност да изберат работа и да бараат повеќе од кога било.

И навистина – работодавците нудат сместување, разни бенефиции и сè повеќе нагласуваат итност кога бараат молери, водоинсталатери или електричари. Додека темата за недостатокот на занаетчии е сè поприсутна, останува прашањето дали на пазарот сè уште му се потребни високообразовани луѓе?

Податоците од веб-страницата „Послови Инфостуд“ даваат многу јасен увид во таа друга страна на пазарот на трудот. Иако помалку се зборува за тоа, огласите за позиции за кои е потребна универзитетска диплома не исчезнале, напротив.

Во периодот од 2020 до крајот на 2024 година, на страницата беа објавени вкупно 118.627 огласи во кои повисоко стручно образование. Најмногу од нив имаше во 2022 година – 30.483, додека во 2024 година беа објавени 21.326 вакви огласи, што е сепак значително повеќе отколку за време на пандемијата, кога имаше 16.752.

Сепак, она што е важно да се разбере е контекстот. Уделот на огласите за оние со високо образование се намалува, не затоа што никој повеќе не ги бара, туку затоа што бројот на огласи за оние со средно образование расте побрзо. На пример, во 2020 година, огласите за високо образование (средно училиште, факултет, магистерски студии) сочинуваа вкупно 38% од сите огласи. До крајот на 2024 година, тој процент се намали на 29%.

Најголемиот број од тие огласи доаѓаа од ИТ секторот, кој имаше најизразена потреба за високообразовани луѓе, но силна побарувачка беше забележана и во машинството, правото, фармацијата, финансиите, маркетингот, човечките ресурси, образованието, архитектурата, здравството и многу други области. Во тие сектори, дипломата не е пожелна, туку е задолжителна.

За разлика од професионалните занимања, кои се повеќе се придружени со бомбастични медиумски наслови, огласите за високообразовани профили обично поминуваат потивко. Изборот трае подолго, конкурсите се појасно поставени, а огласите генерално не се насочени кон широка публика, туку кон специфични профили. Поради ова, се добива впечаток дека овие работни места се помалку барани – но податоците јасно покажуваат дека тие се уште се столбови на многу делови од економијата.

Занаетчиите се неопходни денес – никој не го оспорува тоа. Но, општеството и економијата подеднакво имаат потреба од адвокати, лекари, наставници, програмери, инженери и сите оние кои, со своето знаење и стручна обука, одржуваат функционирање на посложените системи. Работни места кои зависат не само од праксата, туку и од формалното образование.