Тешко е да се знае како изгледале неандерталците, а уште потешко како звучеле. Сепак, постои добра причина да се мисли дека нашите изумрени роднини биле способни за сложен јазик – не само кркорење и пискање. Можеби сте меѓу милионите луѓе кои го виделе виралното видео од програмата на неандерталците на „Би-би-си“, која ја истражува таканаречената „теорија за висок глас“, пренесува „ИФЛ Саенс“.

За да го репродуцира звукот на неандерталските гласови, професорката  по вокален израз Петси Роденбург работела со 3Д модел на вокалниот тракт на неандерталците, заедно со познавање на нивната анатомија, како што се длабок граден кош, тежок череп и голема носна празнина. Кога го применила ова на човек пејач, резултатот бил необичен, висок, назален крик.

Ова е само едно толкување, но на прашањето му се пристапува од научен агол.

Идејата дека неандерталците биле брутални пештерски луѓе со големи веѓи е надмината. Сè поголем број докази сега покажуваат дека тие биле многу интелигентни, културно сложени и емоционално чувствителни суштества, исто како нас.

Знаеме дека неандерталците имале когнитивни способности слични на нашите и дека нивните мозоци биле приближно со иста големина како нашите или поголеми, иако со различна форма, па затоа можеме безбедно да претпоставиме дека имале потребен невронски хардвер за обработка на јазикот.

Во 2021 година, антрополозите направиле дигитални реконструкции на коските во черепите на неандерталците и откриле дека биле способни да разбираат, како и да произведуваат говор.

Се покажало дека тие имаат капацитет за слух во опсегот од 4-5 kHz, што е блиску до современиот Хоимосапиенс. Ова имплицира дека неандерталците имале комуникациски систем толку сложен и ефикасен како современиот човечки говор. Веројатно имале слична способност за говор како и ние, а нивните уши биле „наштимани“ за да ги перципираат овие фреквенции.

Други научници имаат поширок поглед, користејќи мултидисциплинарен пристап кој ги комбинира анатомијата, генетиката, когницијата, културата и околината. Сето ова укажува на истиот заклучок: далеку од тоа да бидат груби мрморци, неандерталците можеби звучеле многу слично на нас, со некои суптилни разлики.

„Неандерталците речиси сигурно зборувале јазици кои биле многу слични на нашите, но се чини дека биле помалку структурно сложени и помалку функционално флексибилни“, вели Антонио Бенитез-Бурако, лингвист на Универзитетот во Севиља.

„Барем, може да се шпекулира дека неандерталските јазици имале помалку сложена синтакса, намален број функционални категории и помалку карактеристични звуци.“

Сепак, многу малку се знае за тоа кога луѓето почнале да користат сложен јазик. Процените варираат во голема мера, почнувајќи од пред само 50.000 години до пред повеќе од два милиони години, околу времето кога првпат се појавил човечкиот вид.

Неандерталците постоеле помеѓу пред околу 400.000 и пред 40.000 години, па затоа е можно да живееле во свет каде што јазикот сè уште не се развил.

Она што е јасно е дека неандерталците не биле неми сенки на човештвото, туку биле активни креатори на сложен општествен и културен свет. Без разлика дали нивните разговори биле изразени со повисок тон или поедноставна граматика од нашата, нивните гласови речиси сигурно биле исполнети со богато значење, емоции и поврзаност.