Заштитата на архивскиот материјал претставува обврска утврдена со законот и потреба да се документираат сите материјали што ги создаваат институциите и поединците, а имаат одредено значење и вредност за да може да бидат наше сведоштво во иднината.

-Државен архив на Република Северна Македонија со својот централен дел и деветте подрачни одделенија чува архивскиот материјал од особено значење за народот и за државата Македонија. Сликовито речено тој материјал изнесува 8000 фонтови или во метри изнесува 13 илјади и 500 метри, а во централниот дел имаме 1467 фонтови. Ако овој архивски материјал го изразиме во број тогаш Државен Архив располага со 150 милиони документи. Овој материјал е сведпштво за народот што живеел на овие простори, за политичкиот и економски развој. Истовремено, тоа се документи што може да бидат користени за истражување во различни научни области. Најстариот материјал датира од XII век и тоа се некои старословенски ракописи, како и црковни документи, а најстар документ е евангелието на апостол Лука. Преку дигитализацијата која сакаме да ја направиме во наредниот период овие документи целосно ги заштитуваме и ги правиме достапни за граѓаните. Државен архив располага со богат материјал од османлискиот период и имаме 185 книги што претставуваат судски записи што говорат за економскиот и социјалниот развој на населението од тој период. Овие книги се единствени на Балканот, бидејќи се зачувани во континуитет од 1607 до 1612 година, потоа 80 фермани што претставуваат наредби на султанот и берати што претставуваат дозволи и потврди за работа. Државен Архив располага со документација од Балканските војни, потоа периодот на Првата и Втората светска војна, како и повоениот период. Зачувани се документи од значење за постоење на државата од 1945 година до денес што подразбира пишани долументи од образовни и научни установи и други институции. Ова го истакна Валентина Трајаноска, раководител на Одделението за евиденција и заштита на архивски материјал во Државен архив за „Утрински печат“ на Слободна ТВ.

Државен архив како надлежна институција за заштита на архивскиот материјал работи за собирање на материјал од значење за Македонија од физички и правни лица и во државата. Во овој поглед од особено од значење е едукацијата на населението и на личностите што се задолжени за продукција на официјалната документација во институциите и во државните органи.

-Ние со години наназад вршиме едукација на населението и ги информираме дека е потребно да ги достават сите оние документи што сметаат дека имаат значење и одредена вредност. По донесувањето на архивскиот материјал во Архивот, ние вршиме избор и го определуваме неговото значење. Од потребните материјали што се во доменот на нашата работа и за кои Архивот е заинтересиран да ги зачува, сакам да укажам дека тоа се документи, писма и фотографии, како и други пишани документи , независно од кој период се изработени или потекнуваат. Имателот на архивскиот материјал кога решава да достави одреден документ во Архивот ние имаме комисија која го утврдува неговото значење и вредност и ако процени и утврди дека е потребно да биде зачувам, тогаш имателот има две опции – да го подари или да му се откупи. Во овој поглед сметам дека треба да се работи на поголема едукација на граѓаните што и го правиме во овој период. Во меѓувреме имаме соработка со основните и средните училишта каде што одржуваме предавања за учениците, потоа има посети од нивна страна и други активности,- истакна Валентина Трајаноска раководителката од Државен архив.

Целото интервју со Валентина Трајаноска погледнете го во видеото: