Предупредувањето на германскиот канцелар Фридрих Мерц од минатиот месец можеби нема предзнаци за судниот ден како што беше изјавата на Сер Едвард Греј во пресрет на Првата светска војна дека „светлата се гасат низ Европа“, но сепак тоа сигнализира ново поглавје во историјата.

Среде серија наводни упади на руски беспилотни летала и воени авиони во воздушниот простор на НАТО, заедно со други заканувачки поморски и сајбер активности, Европа се најде во нова ера на неизвесност – таканаречена „сива зона“, објавува Си-ен-ен.

Осумдесет години, Европа го земаше својот мир здраво за готово, но сега повеќе не може да биде сигурна. Мерц не е сам во изразувањето загриженост. Поранешниот шеф на НАТО, Џорџ Робертсон, коавтор на извештајот на британската влада за одбраната, предупреди на неодамнешните сајбер напади и неподготвеноста на цивилната инфраструктура.

„Можеме ли да замислиме дека е само случајност што сето ова се случува, дека саботажата се случува низ цела Европа?“, праша Робертсон минатата недела.

„Мора да се грижиме за нападите во сивата зона. Ќе биде предоцна кога ќе се изгаснат светлата“, продолжи тој, прашувајќи ја публиката во идиличниот Вигтаун, Шкотска: „Дали сите имате ламби со работни батерии во секоја соба? Дали имате свеќи?“

Европа не е подготвена

Појавувањето на беспилотни летала, кои ги затворија аеродромите на европскиот континент и активираа борбени авиони на НАТО, ја разоткрија неподготвеноста на Европа по децении стратешко мирување. Во исто време, тие фрлаат сомнеж врз способноста на владите, ослабени од популистичките немири, да соберат политичка волја за вооружување. Никогаш немало поголема неизвесност околу силата на безбедносните гаранции на САД за партнерите на НАТО.

Претседателот Доналд Трамп постојано тврди дека војната во Украина немаше да се случи доколку тој беше претседател, но нов аларм се случува токму за време на неговиот мандат.

Зголемените тензии преку Атлантикот едвај пробија низ токсичниот политички меур на Америка, засенети од атентатот врз Чарли Кирк, распоредувањето на Националната гарда во американските градови од страна на Трамп и затворањето на владата. Русија досега мудро не ја тестираше американската безбедност. Но, полскиот министер за надворешни работи Радек Сикорски направи аналогија за американската публика.

„Секоја суверена земја има право да се справи со натрапници“, изјави тој за Си-ен-ен. „Не би толерирале кубански МиГ-ови над Флорида – додаде тој.

Полска беше шокирана кога неколку руски беспилотни летала влегоа во нејзиниот воздушен простор минатиот месец. Иако американските претставници не беа сигурни дали тоа било намерно, тоа беше еден од најлошите упади на територијата на НАТО досега, наведува американскиот медиум.

Идејата за обична грешка беше поткопана од последователните настани. Аеродромот во Копенхаген мораше да биде затворен двапати во една недела поради мистериозни дронови, за кои се сомневаше дека се руски. Аеродромот во Осло, исто така, привремено ги суспендираше летовите, а аеродромот во Минхен беше затворен двапати минатата недела од истата причина. На 19 септември, авиони на НАТО пресретнаа три руски авиони што го нарушија естонскиот воздушен простор.

Во меѓувреме, расте загриженоста за „сенката на флотата“ на Русија од стари танкери што се користат за избегнување на санкциите и, според извештајот на Центарот за стратешки и меѓународни студии, за подводни напади врз кабелската инфраструктура и саботажа.

Русија игра геополитичка игра

Русија се потсмеваше на загриженоста на европските членки на НАТО, нарекувајќи ги параноја и изговор за воено засилување.

„Нема да го правам тоа повторно“, рече Путин минатата недела со полунасмевка, негирајќи дека има дронови што можат да стигнат до Германија, Франција или Португалија.

Поранешниот руски претседател Дмитриј Медведев беше помалку суптилен, велејќи дека се надева дека упадите ќе ги поттикнат европските гласачи да се свртат против своите лидери.

„Главната работа е што кратковидите Европејци ја чувствуваат опасноста од војна на своја кожа. Дека се плашат и треперат како глупави животни во стадо што се тераат на колење“, рече Медведев.

Ако се претпостави дека овие инциденти се дел од руското војување во сивата зона, се поставува прашањето, која е воената цел на Москва?

„Се чини многу веројатно дека е руска. И тие имаат многу причини за тоа“, рече Кирстен Фонтенроуз, претседател на „Ред Сикс солушнс“.

„Ги тестирате границите на посветеноста на земјите од НАТО едни кон други… Ова е како Русија полека да го зголемува притисокот врз земјите од НАТО. До каде може да оди?“, објасни таа, користејќи ја аналогијата на готвење жаба.

Русија, исто така, игра геополитичка игра.

Во моментов, Русија тестира колку е заштитена Европа, вели Кристине Берзина од Германскиот Маршалов фонд на Соединетите Американски Држави.

„Дали европскиот премин кон поцврста моќ и одбрана е реален? Дали Европејците развиваат вистински капацитети за да ја сопрат Русија? И каков е американскиот апетит за поддршка на Европа?, прашува Берзина.

Путин долго време се обидува да создаде поделби во рамките на НАТО, а војната во Украина само го засили ова. Друга цел е да се создаде страв кај западните гласачи со цел да се ослабне политичката волја за вооружување на Украина, наведува медиумот.

Западот одговори со зајакнување на воздушната одбрана на источниот дел, а Полска го активираше Член 4 на НАТО. Водечките европски лидери зборуваат за создавање „ѕид од беспилотни летала“, а Украина, со најискусната војска во Европа, сега обучува некои земји членки на НАТО.

Сепак, како што истакна Мајда Руге од Европскиот совет за надворешни односи, Европа нема исплатлив начин да одговори. Полска, користејќи го Ф-35 за соборување на навистина евтини руски беспилотни летала, го стави на радарот на повеќето европски лидери дека треба многу брзо да развијат поефикасна и поевтина технологија, посочува медиумот и заклучува дека пред Европа надвиснуваат сиви облаци кои се однесуваат на единството и одбраната на Континентот.