Белата куќа вчера препорача прекин на американското финансирање за речиси дваесетина програми што спроведуваат работа за воени злосторства и одговорност низ целиот свет, вклучително и во Мјанмар, Сирија и за наводните руски злосторства во Украина, според два американски извори запознаени со прашањето и внатрешни владини документи што ги прегледал Ројтерс.

Препораката од Канцеларијата за управување и буџет(ОМБ), која претходно не беше објавена, не е конечна одлука за прекин на програмите, бидејќи му дава на Стејт департментот можност за жалба.

Но, тоа создава потенцијален контакт помеѓу ОМБ и американскиот државен секретар Марко Рубио и неговите помошници, кои ќе му одговорат на ОМБ со свои предлози за тоа кои програми заслужуваат да продолжат. Програмите вклучуваат и работа во Ирак, Непал, Шри Ланка и Гамбија.

Стејт департментот и ОМБ не одговорија веднаш на барањето за коментар.

Очекувањето дека Рубио би се залагал за продолжување на многу од програмите е мало, според двајца американски функционери. Сепак, високиот американски дипломат би можел да изнесе аргументи за продолжување на клучните програми, како што е помагањето на потенцијални гонења за воени злосторства во Украина, според еден извор запознаен со ова прашање.

Неколку од програмите наменети за прекинување работат на проекти за одговорност за воени злосторства во Украина, соопштија три извори запознаени со ова прашање, вклучувајќи ја и „Глобалната усогласеност со правата“, која помага во собирањето докази за воени злосторства и злосторства против човештвото низ цела Украина, како што се сексуалното насилство и тортурата.

Друга е Мрежата за правни дејствија, група за правна помош која ги поддржува локалните напори за покренување случаи против руски осомничени за воени злосторства во Украина, велат изворите.

Барањата за коментар од групите не беа веднаш одговорени.

Бироата на Стејт департментот кои сакаат да ги зачуваат сите програми за воени злосторства и одговорност треба да ги испратат своите оправдувања до крајот на работниот ден на 11 јули, се вели во интерен е-мејл на Стејт департментот во кој Ројтерс имаше увид.

ПРОМЕНА НА ПРИОРИТЕТИТЕ

Администрацијата на претседателот Доналд Трамп замрзна, а потоа намали милијарди долари странска помош откако ја презеде функцијата на 20 јануари, за да обезбеди парите од американските даночни обврзници да финансираат програми што се усогласени со неговата политика „Америка на прво место“.

Невидените намалувања ефикасно ја затворија нејзината водечка гранка за помош – Агенцијата на САД за меѓународен развој, ја загрозија испораката на храна и медицинска помош што спасува животи и ги фрлија глобалните хуманитарни операции за помош во хаос.

Препораката на ОМБ е уште еден знак дека администрацијата сè повеќе го деприоризира застапувањето на човековите права и владеењето на правото на глобално ниво, цел што ја следеа претходните администрации на САД.

Иако замрзнувањето на странската помош на САД веќе почна да ги попречува меѓународните напори Русија да се смета за одговорна за наводните воени злосторства во Украина, препораките од среда го зголемуваат ризикот САД целосно да ги напуштат тие напори.

Меѓу програмите што се препорачуваат за прекинување е грант од 18 милиони долари од Стејт департментот за Канцеларијата на генералниот обвинител на Украина, што го спроведува Меѓународната иницијатива за кривична правда на Универзитетот Џорџтаун, велат два извори.

Иако програмите не влијаат директно на напорите на Украина на фронтот да се одбрани од руската инвазија, поддржувачите велат дека тие претставуваат најдобра шанса за опширно документирање на пријавените злосторства на бојното поле во најголемиот конфликт во Европа по Втората светска војна, кој сега се ближи кон четврта година.

Украина отвори повеќе од 140.000 случаи на воени злосторства од инвазијата на Москва во февруари 2022 година, во која загинаа десетици илјади луѓе, опустошија огромни делови од земјата и оставија зад себе ментални и физички лузни од окупацијата. Русија постојано негира дека нејзините сили извршиле воени злосторства во конфликтот.

ПАТ ДО ЖАЛБА

Други програми вклучуваат програма што врши одговорност за злосторствата на армијата на Мјанмар врз малцинствата Рохинџа, како и за прогонот на христијаните и другите малцинства од страна на соборениот поранешен претседател на Сирија, Башар ал-Асад, велат два извори.

Иако препораките на OMB би можеле да се соочат со одбивање од Стејт департментот, критериумите за жалба се поставени многу строго.

Во интерен е-мејл до Стејт департментот, администрацијата предупреди дека секој напор за зачувување на програмите за кои беше препорачано да се прекинат треба темелно да се аргументира и директно да се усогласи со приоритетите на Вашингтон.

„Бироата мора јасно и концизно да го идентификуваат директното усогласување со приоритетите на администрацијата“, се вели во е-поштата, прегледана од Ројтерс.