Ќе сториме сè што е во наша моќ да ги почнеме преговорите, но тоа нема да го направиме како модерни Македонци, му одговори премиерот Христијан Мицкоски на лидерот на СДСМ Венко Филипче на седницата за пратенички прашања. Филипче пoбара конкретен одговор од премиерот дали Владата во овој мандат има утврдено временски лимит до кога ќе се обидува да изнајде промена на преговарачката позиција или цел мандат ќе помине во изнаоѓање на подобра преговарачка позиција.

Филипче прашањето го постави во контекст на „последните случувања во Европскиот парламент (ЕП), поместувањата на центрите на моќ, на времето што одминува и одлуката на САД да ја продолжат кризната состојба за земјите од Западен Балкан, како и потврдата на американскиот претседател Доналд Трамп на изјава на генералот Кејн дека Русија има територијални претензии кон други земји“.

Филипче: Многу најавувавте, ама нема финале

– Точно е дека многу жртви сме направиле за евроинтеграциите. Премиере, тврдевте дека може да се смени позицијата на преговарачката рамка, има многу изјави што се контрадикторни, дека е можна промена на самата преговарачка рамка, па за уставни измени со гаранции, уставни измени со одложено дејство. Има неколку работи што ги најавувавте, ама нема финале. Не се случи одложено дејство, најавивте писмо до ЕУ, па се откажавте. Се добива впечаток дека сите барања треба да предизвикаат сатисфакција кај граѓаните дека нешто се прави, но ништо од тоа не се случува. Во 2022 година одбивте работна група со СДСМ и имам впечаток дека различни групи граѓани различно го толкуваат „францускиот предлог“ и преговарачката рамка. Ако внесеме три нови заедници во Уставот, сметам дека може само нашата позиција да зајакне. Историската комисија не е услов за напредокот на земјата кон ЕУ. Со отворени поглавја, нашата позиција е посилна. На прашањето дали е загрозен јазикот, идентитетот – не, ќе цитирам неколку документи: прво заклучоците на ЕУ за отворање на преговорите кои се без услови за јазикот и идентитетот, потоа самата преговарачка рамка, како и потпишаниот договор со Фронтекс – на македонски јазик. Во ЕП сега има ризик да помине извештај за јазикот што дополнително ќе се означува. Сега кога сè поочигледно е дека сите партии може да застанат зад таков амандман, дали нам ни е потребна внатрешна организација за да знаеме со што ќе се соочиме. Неколкупати апелирав да има лидерска или каква било средба на парламентарните партии, да разговараме што е национален консензус – рече Филипче.

Мицкоски се осврна на повеќе аспекти на евроинтегративниот процес, а во однос на последните случувања во ЕП, за извештајот на Томас Вајц, рече дека во ЕП изминатите години не е донесен извештај, бидејќи воопшто не станувало збор за македонски јазик и македонски идентитет, туку за „северномакедонски јазик и идентитет“.

– Тоа е сосема различно од сегашната состојба. Сега на три места има македонски јазик и македонски идентитет, предложен како амандман на европратеници. Извештајот го помина првиот филтер во ЕП, во Комисијата за надворешна политика (АФЕТ). Тука бугарските претставници, преку еден европратеник, кој излезе во името на неколку групи, и рече да го модифицираме македонскиот идентитет и македонскиот јазик со зборчето „модерен“. Суштината не е „Бугари во Уставот и трите нови етнички заедници, кои би ги додале, туку да создадеме нов топоним, „модерен“ македонски јазик на „модерни“ Македонци, кои се дел од „модерниот“ македонски идентитет, и тоа е суштината на „францускиот предлог“ – рече Мицкоски и додаде дека му е жал што тоа тие не го согледале, иако во минатото ги предупредувале.

Мицкоски: Немам проблем да ставиме и 30 етнички заедници

На прашањето на Филипче зошто ВМРО-ДПМНЕ кога била во опозиција одбивала да учествува во работните групи за т.н. „француски предлог“ и што е проблемот да се внесат трите етнички заедници во Уставот, меѓу кои и Бугарите, за да се оди чекор по чекор, Мицкоски нагласи дека неговата партија во 2022 година не одбивала состаноци за предлогот, напротив, молела и нудела соработка, но не и било овозможено.

– Три пати повторивте чист македонски јазик, чист македонски идентитет, а велите никој нема право да преговара за тоа, па зошто сте преговарале, зошто сте преговарале за идентетот и јазикот, ако никој нема право да преговара…зошто за мене сте преговарале, а не сте ме прашале, зошто сте преговарале за мнозинството граѓани во Македонија, а при тоа знаете дека немате услови да го испорачате тоа што сте го договарале… И тогаш бевме на лидерска средба и ви реков – нема да помине и предложив две измени за да застанеме сите позади тоа, но бев одбиен – рече Мицкоски.

Во однос на трите етнички заедници, Мицкоски напомена дека нема проблем да се стават и 30 етнички заедници, но има проблем со континуираната негаторска политика кон нас.

– За трите етнички заедници, немам проблем да ставиме и 30, но имам проблем да разговарам на тема во која континурано некој нас нè негира, континурано, некој нас нè оспорува и ни го ускратува правото да бидеме тоа што сме. Исто така, имам право да се сомневам дека тоа не е ниту последната, туку можеби не знам која по ред отстапка што треба да ја направиме, а притоа да не ја завршиме трката и по пат нешто ново да ни се случи. Таков е оној предлог, францускиот, и тој е единствениот предлог во современа Европа, во која членството на една држава во ЕУ зависи од работата на Комисијата, која ја толкува историјата, бидејќи во протколот, потпишан од поранешниот министер, јасно стои дека мора Комисијата да ја заврши својата работа пред Македонија да стане членка на ЕУ – рече Мицкоски.

Филипче е дециден дека додека биле на власт за јазикот никогаш не се преговарало, тоа биле нивните црвени линии. Во однос на случувањата во ЕП и можноста да помине амандан со кои се дообјаснува македонскиот јазик и идентитет, нагласи дека сега е потребна сериозна координација во македонското Собрание, но и на сите институции за, како што рече, да ги обединиме силите, со цел таков амандан да не помине во Европскиот парламент.