Во англискиот јазик, за политичарите, односно за именуваните и избраните функционери генерално се користи терминот (public servant) јавни слуги или слуги на јавноста. Исто така се смета дека тие треба да бидат пример (role model) за тоа како треба да се однесуваат другите.

За жал, овие примери не важат и за Македонија. Со политика почнаа да се занимаваат луѓе кои немаат елементарно, домашно воспитание и култура, а камо ли да бидат примери за тоа како другите треба да се однесуваат во и кон јавноста, вклучително кон нивните политички опоненти.

Обраќањето на министерката за финансии, Гордана Димитриеска – Кочоска, на собраниската говорница кога пред целата македонска јавност ја навреди пратеничаката од опозицијата и поранешна министерка за одбрана, Славјанка Петровска, направи поголемиот број од граѓаните на Македонија да помислат на онаа српската, „ме изеде туѓиот срам“ („појела ме туѓа срамота“). Задирањето во интимните, лични сфери, па дури кога тоа се однесува на јавни личности како што несомено е и пратеничката Петровска, не само што излегува од контекстот на однесување на еден избран или именуван функционер, туку се коси и со основните, елементарни правила на културно и воспитано однесување кои се учат во првите години од животот на секоја индивидуа.

Има прашања кои не се поставуваат. Како што се на пример, кој какви религиозни убедувања има, колкава плата зема, со кого ги дели миговите од приватниот живот, дали има партнер или партнерка, дали може, сака или не сака да има деца. Ви кажале ли вашите родители и наставници од основното образование дека за овие и ним слични прашања не се разговара и нивното поставување покажува елементарна некултура и невоспитание?

Знаете ли дека треба да се извините?

Ве научиле ли вашите родители и наставници во основното образование дека кога ќе навредите некого треба да му се извините. Каде се изгуби тој „тежок странски збор извини“ како, што пееше Балашевиќ („док се са собом борим да тачно изговорим ту тешку страну реч – извини“).Наместо тоа, наместо извинување, од страна на министерката и партијата чиј член е, од ВМРО ДПМНЕ стигна соопштение во кое се инсинуира дека Петровска се претставувала самата себеси како жртва. Таа надменост и самобендисаност беше една од причините поради кои минатата власт „им се огади“ на граѓаните и тие ја казнија на првите следни избори. Дали големите партии и нивните „големи“ лидери се толку самобендисани и до нив не допираат основните постулати на пристојност , човекови емоции и елементарни норми на однесување? Свесни ли се дека со овој невоспитан гест на министерката за финансии и поддршката која таа ја доби од нејзината партија, владејачката ВМРО-ДПМНЕ изгуби сигурно барем 10% од неопределените гласачи кои казнувајќи го СДСМ, на претходните парламентарни избори гласаа за нив. Ако немаат совест и свест барем да имаа чувство за нивниот рејтинг, па барем да изглумеа учтивост. Не, тие едноставно не можат да згрешат и секогаш се во право, барем во нивните умови, ограничени само на информациите кои ги добиваат од малубројната камарила која за да си ја задржи позицијата секогаш ќе каже: „Шефе, ти си најпаментен“. Ова е опасно отсуство на критичност и самокритичност.

Но, ако се има предвид кој му е role model на премиерот, станува појасно зошто ВМРО-ДПМНЕ се смета за безгрешна и семоќна.

Еден ден по навредата на министерката Димитриеска – Кочоска, од другата страна на големата бара, во најпознатата канцеларија на светот, најмоќниот човек на земјината топка (по Владимир Путин,  sic! ) , кој во слободното време ја обавува и функцијата претседател на САД, Доналд Трамп, заедно со неговиот потпретседaтел – „бришеа патос“ со Володимир Зеленски, претседaтелот на Украина, која сега се брани на два фронта, еден против агресорот Русија и другиот против „сојузникот“ САД. Хенри Кисинџер во една прилика изјавил: „Можеби е опасно Америка да ви биде непријател, но да бидете американски пријател е фатално“. Тоа на своја кожа го почувствува Зеленски, кој веќе 3 години се обидува да ја одбрани својата земја од воената агресија од исток. Тоа до некаде успешно го правеше се до доаѓањето на Трамп на власт и вртоглавата промена на американската политика. Оттогаш па наваму, изгледите Украина да добие фер услови за мир секојдневно се намалуваат. Кулминацијата се случи кога Трамп и Ванс најбезобразно и благоречено недипломатски, во двоглас, се втурија да го напаѓаат својот гостин Зеленски сред овалната соба полна со новинари и камери, пред очите на целиот свет. Добро што во истата просторија не беше и Илон Маск, тој трилинг можеше да биде фатален за Зеленски кој предвреме ја напушти средбата не потпишувајќи го договорот за експолатација на рудните богатства на Украина од страна на САД, што Трамп го постави како услов за да може Украина на мала врата да се вклучи во преговорите за прекин на огнот.

Путин подобро ќе го пречекаше Зеленски од Трамп

Истата ароганција, истата самобендисаност, истото немање чувство за елементарна а камо ли дипломатска култура и сочувување на човечкото достоинство. Па Путин да беше, подостоинствено ќе го пречекаше Зеленски од овие двајца. А мене и во овој случај, исто така, „ме изеде туѓиот срам“, па дури не успеав да ја догледам целата снимка бидејќи не можев да издржам да гледам како двајца надуени самобендисанковци, најгрубо користејќи ја својата моќ се поигруваат со некој кој дошол од мака и е послаб од нив.

Основното правило на однесување на моќните луѓе е колку помалку ја манифестираш својата моќ, толку си помоќен, особено ако тоа го правиш кон оние кои се значително послаби од тебе. И новите светски „лидери“, пропуштиле некои уроци од основните дипломатски правила и однесување во политиката.

Очигледно светот оди во друга, сосема спротивна насока од онаа која нас не учеле дека е правилна и добра. Се заборавија основните вредности на цивилизираното општество и сега се повеќе се настапува од позиција на сила и манифестација на моќ. Времињата на Митеран, Кол, Кенеди, Тачер, Горбачов, Реган, Тито, Бранд, Глигоров се минато. На сцената се некои нови лоши момци за кои вредностите не важат.

Нас ни останува да се сеќаваме на поуките од постарите и помудрите и да се надеваме дека ова бахато манифестирање на сила нема да стане епидемија и секојдневно однесување на оние кои во своите глави се сметаат за моќни и попаметни од другите. Чекајќи тоа време да помине може само да се тешиме со тоа дека постапките на другите повеќе зборуваат за нив самите, отколку за оние за кои се наменети.

Сето ова на арно нема да заврши, ниту во светот, ниту кај нас.

(Авторот е адвокат)

ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“