Прашањето за иднината на пензискиот систем повторно ќе биде тема на разговор на следната владина средба, кога партиите кои ја сочинуваат коалицијата ќе одржат заедничка работна сесија. Bo агендата е предложен модел што треба да го зајакне вториот пензиски столб, односно корпоративната и дополнителната пензиска заштеда. Предлогот е изготвен од Стопанската комора, Синдикатите и Комората на пензиски и осигурителни фондови. Основната идеја е да се создаде поголема рамнотежа меѓу трите столбови на пензискиот систем, бидејќи првиот столб, државната пензија, сe потешко ја одржува својата стабилност.

Сегашниот систем почива на три нивоа. Првото е државната пензија, што се финансира преку меѓугенерациски договор според кој вработените со своите придонеси ги покриваат пензиите на сегашните корисници. Второто ниво ја опфаќа корпоративната заштеда, во која спаѓаат задолжителното ново решение за отпремнини и пензиските фондови. Кај отпремнините ново е задолжително работодавачите да уплаќаат месечни придонеси во специјални каси, но кај пензиските фондови тоа е доброволно. Третото ниво е приватната заштеда, која во пракса е ограничена поради ниските приходи на многу домаќинства.

Можност за пренос на отпремнината

Клучната новина што се предлага е воведување на таканаречен генерален договор за пензиски фонд. Тој би овозможил сите работници, а не само оние за кои нивниот работодавач веќе има склучено договор, да можат при заминување во пензија да ја пренесат својата отпремнина или дел од неа во пензиски фонд. Денес ова право го користат само околу една четвртина од вработените, додека три четвртини остануваат без таква можност.

Со ваквиот модел отпремнината, која досега се исплаќаше како еднократен надомест, би можела да се претвори во доживотна рента за сите. Според предлагачите, тоа би било важно бидејќи голем дел од населението нема доволно средства ниту навика за приватна заштеда. Воедно, предлогот предвидува преносот на отпремнината да биде целосно ослободен од даноци и административни трошоци, со цел да се поттикне граѓаните да ја искористат оваа можност. За да се избегнат минимални и незначителни ренти, би требало да се достигне праг од најмалку петнаесет илјади и деветстотини евра капитал. Дополнително, се предлага заштитна клаузула во случај на рана смрт на корисникот, при што средствата би се пренесувале на наследниците, а ако ги нема би останале во фондот согласно принципот на осигурување.

Промени во даночната политика и нови стимулации

Предлогот предвидува и нови стимули за работодавачите и за самите вработени. За работодавачите се предлага воведување минимален придонес од еден процент од платата, со можност за зголемување ако компанијата остварува добри резултати. За сопствениците и управителите на фирми би важеле исти правила како за вработените, под услов тие да придонесуваат и за своите работници. На тој начин се очекува поширока примена на корпоративната пензиска заштеда.

Во однос на индивидуалната мотивација, предлагачите бараат да се промени моделот на државна премија за дополнителни уплати во пензиски фондови. Во моментов државата субвенционира најмногу илјада евра годишно со стапка од 4,25% проценти, што практично значи додаток од само четириесет и два евра. Овој модел не е променет уште од деведесеттите години. Наместо тоа, се предлага воведување фиксна државна премија за секој што ќе одвои барем еден процент од својот бруто приход, со минимален праг од десет евра месечно. Така би се охрабриле и лицата со пониски приходи да вложуваат во дополнителна пензиска заштеда.

Во исто време се предвидува и ослободување од данок за оние делови од пензиите што се формирани од веќе оданочени лични уплати. Ова би овозможило барем делумна заштита од ризикот на ниски приноси во иднина. Вкупната цел на реформата е да се зголеми учеството на вториот столб во пензискиот систем и да се постигне подобра рамнотежа меѓу државното, корпоративното и приватното финансирање. Иако дел од експертите укажуваат на можни критики за фаворизирање на пензиските фондови, предлагачите сметаат дека реформата е неопходна за стабилноста на пензискиот систем на долг рок.