Во својот најнов економски извештај, Организацијата за економска соработка и развој (ОЕЦД) предупредува дека глобалната економија се соочува со забавување на растот, пред сè како последица на засилените трговски конфликти, поттикнати од новите американски царини. Проекциите покажуваат дека светскиот економски раст ќе достигне 2,9% во 2025 година – што претставува второ пониско ревидирање на прогнозите оваа година, откако беше проценет на 3,1% во март.

Протекционизмот, како економска политика која ги штити домашните индустрии преку царини и трговски бариери, има сериозни долгорочни последици. Иако краткорочно може да донесе поголема побарувачка за домашни производи, долгорочно ги нарушува трговските односи, го зголемува ценовниот притисок врз потрошувачите и ја зголемува нестабилноста во глобалните финансиски пазари.

ОЕЦД предупредува дека доколку САД ги зголемат своите билатерални царини за 10% во однос на нивото од мај 2025, светската економија би можела да се намали за 0,3% во рок од две години. Тоа би значело директно губење на стотици милијарди долари во глобалниот БДП.

САД: Царините како бумеранг

Иако администрацијата на Трамп ги претставува царините како инструмент за заштита на американските работници и индустрии, реалноста е многу посложена. Повисоките царини водат до повисоки увозни цени, што ја намалува куповната моќ на домаќинствата. Потрошувачите плаќаат повеќе за секојдневни производи – од облека до електроника – додека производителите се соочуваат со зголемени трошоци за суровини и делови.

Според најновите прогнози на ОЕЦД, економскиот раст на САД ќе се забави на 1,6% во 2025 година и 1,5% во 2026 година, што претставува значително влошување во однос на претходните очекувања од 2,2% и 1,6%. Истовремено, инфлациските притисоци остануваат повисоки од предвиденото, поради што Федералните резерви веројатно ќе се воздржат од значителни монетарни олеснувања, задржувајќи ги каматните стапки на постојното ниво до крајот на 2025 година, со можност за умерено намалување до 3,25–3,5% до крајот на 2026 година.

Паралелно со трговската политика, САД се соочуваат и со голем фискален предизвик. Со продолжување на даночните олеснувања од Tax Cuts and Jobs Act од 2017 година, заедно со дополнителни стимулации и забавен економски раст, американскиот буџетски дефицит се очекува да достигне 8% од БДП до 2026 година. Тоа е едно од највисоките нивоа на дефицит за развиена економија во мирнодопски услови и сериозен сигнал за инвеститорите и меѓународните пазари.

Кина и Еврозоната: Стабилност среде глобални тензии

Кинеската влада презеде мерки за амортизација на влијанието од трговските бариери преку зголемени социјални трансфери и субвенции за замена на стари потрошувачки производи, како телефони и апарати за домаќинство. Благодарение на овие мерки, прогнозите за растот на Кина остануваат релативно стабилни, 4,7% во 2025 и 4,3% во 2026 година, според ОЕЦД. Овие бројки покажуваат дека Кина, и покрај надворешниот притисок, успева да одржи силна внатрешна побарувачка преку државна интервенција.

Во Eврозоната, ситуацијата е нешто поинаква. Иако трговските тензии имаат индиректни последици, растот на БДП се предвидува на 1,0% во 2025 и 1,2% во 2026 година. Главните двигатели на стабилноста се стабилниот пазар на труд, пониските каматни стапки и зголемените државни расходи, особено во Германија, која започна нови јавни инвестиции за модернизација на инфраструктурата и поддршка на зелени технологии. Ова ги амортизира негативните ефекти од глобалните трговски нарушувања.

Продолжениот протекционизам може да има структурни последици за глобалната економија. Нарушувањата во синџирите на снабдување ги принудуваат фирмите да ги прераспределат производствените капацитети, што води до повисоки трошоци. Покрај тоа, намалената предвидливост на трговската политика ја обесхрабрува инвестицијата, особено долгорочната, и ја поткопува довербата на бизнис-секторот.

Генералниот секретар на ОЕЦД, Матијас Корман, јасно истакна дека неопходен е конструктивен и итен дијалог за решавање на трговските тензии. Во спротивно, светот се соочува со сценарио на траен економски застој, поделеност на пазарите и намалена глобална соработка.
Во еден свет каде економиите се длабоко поврзани, унилатерални трговски политики и протекционизам создаваат ефекти на домино. Политиките на администрацијата на Доналд Трамп, иако со цел за заштита на американската економија, создаваат дестабилизација која ја надминува границата на САД. Потребна е меѓународна соработка, предвидлива регулаторна средина и рационална економска дипломатија за да се спречи глобален економски застој. ОЕЦД, како неутрален набљудувач и советник, испраќа јасна порака: иднината на глобалната економија зависи од соработката, а не од конфронтацијата.