Кина денеска отплови носач на авиони низ чувствителниот тајвански теснец, во сенка на американски разурнувач, изјави за Ројтерс извор со директно знаење за ова прашање, само неколку часа пред да разговараат кинескиот и американскиот претседател.

Кина тврди дека демократски владеел со Тајван како своја територија и во текот на изминатите две години ја засилила својата воена активност во близина на островот за да ги потврди своите претензии за суверенитет, што ги алармира Тајпеј и Вашингтон.

Изворот на Ројтерс, кој остана анонимен, изјави дека носачот Шандонг пловел блиску до островот Кинмен, контролиран од Тајван, кој се наоѓа директно спроти кинескиот град Сиамен.

„Околу 10:30 часот CV-17 се појави на околу 30 наутички милји југозападно од Кинмен и беше фотографиран од патник на цивилен лет“, вели изворот, повикувајќи се на официјалниот број на услуга на Шандонг.

УСС Ралф Џонсон, разурнувач со ракети Арли Бурк, кој немал авиони на палубата пловел на север низ теснецот, додаде изворот.

Тајван, исто така, испрати воени бродови за да ја следат ситуацијата, рече изворот.

Тајванското Министерство за одбрана одби да коментира, но рече дека нивните сили секогаш внимателно ја следат кинеската активност во Тајванскиот теснец и „одговараат во согласност со стандардните процедури“.

Портпаролот на американската морнарица, поручник Марк Лангфорд рече дека бродот Ралф Џонсон „извршил рутински транзит низ Тајванскиот Теснец на 17 март (по локално време) низ меѓународните води во согласност со меѓународното право“. Тој не даде дополнителни детали.

Портпаролот на кинеското Министерство за надворешни работи Жао Лиџијан упати прашања до Министерството за одбрана – кое не одговори веднаш на барањето за коментар – но рече дека Шандонг има „рутински распоред за обука“.

„Не треба да го поврзуваме ова со комуникацијата меѓу шефовите на државите на Кина и САД. Можеби мислите дека е премногу чувствително, а она што е чувствително сте вие, а не Тајванскиот теснец“, им рече Жао на новинарите во Пекинг.

Дали е ова провокација на Кина?

Пловењето се случило околу 12 часа пред американскиот претседател Џо Бајден да разговара со својот кинески колега Си Џинпинг.

Изворот го опиша времето на движењето на Шандонг толку блиску до разговорот како „провокативно“ и дека е невообичаено да плови во текот на дневните часови, а претходните мисии се случувале преку ноќ.

Минатиот април, кинеската морнарица соопшти дека група на носачи, предводена од Лиаонинг, првиот носач на авиони во земјата ставен во активна служба, изведува рутински вежби во водите во близина на Тајван.

Тајван е веќе во состојба на зголемена готовност поради војната во Украина, претпазлив за тоа дека Кина може да ја искористи ситуацијата за да преземе свој потег, иако нема знаци дека Пекинг ќе изврши каков било воен напад.

Ло Чих-ченг, висок пратеник од тајванската владејачка Демократска напредна партија, кој е член на парламентарната комисија за одбрана и надворешни работи, го нарече транзитот на Шандонг „многу провокативна порака“ кога земјите во регионот се веќе вознемирени од војната во Украина и дека тоа се случува неколку часа пред разговорот Бајден-Си.

„Тензиите низ тајванскиот теснец нема нагло да се зголемат поради ова, но веројатно ќе предизвика соседните земји да го подигнат нивото на воена готовност“, изјави тој за Ројтерс.

Кина вели дека Тајван е најчувствителното и најважното прашање во нејзините односи со САД. Вашингтон нема официјални дипломатски врски со Тајпеј, но е најважниот меѓународен поддржувач и снабдувач на оружје на Тајван.

Тајван ги отфрла барањата за суверенитет на Кина и постојано ветува дека ќе ја брани својата слобода и демократија.

Шандонг е најновиот кинески носач на авиони, пуштен во употреба во 2019 година.

Во декември 2019 година, непосредно пред претседателските и парламентарните избори во Тајван, Шандонг пловел низ Тајванскиот теснец, потег што Тајван го осуди како обид за заплашување.

Воздухопловните сили на Тајван, исто така, речиси секојдневно прелетуваат со авиони за да ги оттргнат кинеските воени авиони кои летаат во зоната за идентификација на тајванската воздушна одбрана, главно во југозападниот дел од теснецот на врвот на Јужното Кинеско Море.

Тајван ја нарекува оваа воена активност „сива зона“, дизајнирана и да ги тестира нејзините одговори и да ги истроши тајванските воздушни сили.