Пред околу пет години, неврологот од Медицинскиот факултет на Универзитетот Јеил, д-р Звонимир Врсеља, и неговите колеги ја шокираа медицинската заедница со револуционерен експеримент. Тие го извадиле мозокот на свиња од кланица од главата и го лишиле од кислород на собна температура четири часа. Потоа го закачиле на нивната машина за реанимација и го оживеале – до одреден степен- објави Н1.

Во живиот мозок, васкуларната мрежа, или системот на крвните садови, транспортира оксигенирана крв богата со хранливи материи низ артериите и капиларите. Истражувачите ја користеле нивната машина наречена BrainEx за да пумпаат мешавина од конзерванси и лекови во мозок на мртви свињи, насочувајќи ги патиштата кои обично се оштетени од недостаток на кислород. Смесата содржела крвна замена со молекули кои го балансираат нивото на pH на клетките, лекови кои спречуваат прекумерни имунолошки реакции и антибиотици.

Се случиле неколку извонредни работи: сивата материја на мозокот стана розова. Мозочните клетки продолжија да произведуваат протеини. Невроните почнаа да покажуваат знаци на метаболичка активност, исто како живите клетки. Мозокот повторно ги извршуваше основните клеточни функции, но не беше свесен – истражувачите не очекуваа нешто толку екстремно.

Меѓутоа, истражувачите кои го набљудувале овој процес велат дека мозокот повеќе не изгледа мртов.

Овој резултат „се спротивставува на сè што мислевме дека знаеме за смртта“, изјави д-р Ленс Бекер, експерт за реанимација, срцев удар и интензивна нега, за New Scientist во ноември. „Се наоѓаме во момент на промена на парадигмата додека редефинираме што е живот, а што е смрт“, продолжи Бекер, кој исто така е истражувач во Институтот за медицински истражувања Фајнштајн во Њујорк.

По тестирањето на свињи, Врсеља и неговите колеги сега ги проучуваат донираните човечки мозоци со помош на нивната машина BrainEx. Тоа е поделикатна процедура од експериментите со свињи и носи сериозни етички последици. Во свинската верзија на експериментот, истражувачите се погрижија да не се појави мозочна активност поврзана со перцепцијата. Тие вклучија седативи во нивната формула што ја спречуваа електричната активност и го прекинаа експериментот по шест часа, според нивниот труд од 2019 година објавен во списанието Nature.

„Моравме да развиеме нови методи за да се осигураме дека нема организирана електрична активност што може да рефлектира каква било свест“, изјави Врсеља за New Scientist.

Во човечкиот мозок, спречувањето на перцепцијата бара уште поголемо внимание. Ако човечкиот мозок почне да се приближува до свеста во таков експеримент, последиците би биле исклучително сложени, и етички, правно и научно, тврди Хенк Грили, експерт за биомедицинско право на Универзитетот Стенфорд во Калифорнија.

„Тоа е многу деликатно од етичка, правна и научна перспектива“, изјави тој за New Scientist.

Врсеља изјавил дека тој и неговите колеги „немаат намера никого да поврзат со машината BrainEx во моментот на смртта“. Сепак, она што тие го постигнаа досега претставува значаен чекор кон докажување дека мозочната смрт можеби не е конечна како што се мислеше претходно, што поттикнува нова надеж дека пациентите фатени меѓу животот и смртта сè уште можат да се спасат.

Во меѓувреме, истражувачите имаа одреден успех во одржувањето на мозочните клетки „активни до 24 часа“, со цел да ги тестираат третманите за невролошки заболувања. Тие се надеваат дека нивната работа ќе им помогне на пациентите со болести како Алцхајмерова и Паркинсонова болест.