По серијата разорни украински напади што уништија голем дел од Црноморската флота, Русија се свртува кон поморски беспилотни летала во обид да го обнови своето присуство во Црното Море и да се прилагоди на новата фаза од поморското војување, пишува „Киев Индепендент“.

Откако ја претстави првата поморска флота од беспилотни летала во светот во септември 2022 година, Украина го усоврши користењето на беспилотни системи и потопи десетина руски бродови. Во меѓувреме, Русија го искористи украинското искуство за да ги развие своите капацитети и да се обиде да ја врати својата доминантна позиција во Црното Море.

🇷🇺 Russian Black Sea Fleet undergoes Naval and Costal stages of special all-type support drills pic.twitter.com/QJ0tO2mvQD

— King Chelsea Ug 🇺🇬🇷🇺 (@ug_chelsea) August 22, 2024

Нова ера на војување

Во мај, руската морнарица започна со формирање специјализирани полкови за интегрирање на беспилотни бродови и подводни возила, според рускиот државен весник „Известија“, што е јасен знак за модернизација на нејзините поморски капацитети.

Два месеци подоцна, Николај Патрушев, раководител на рускиот поморски колегиум, објави планови за понатамошно зајакнување на Црноморската флота со беспилотни летала, воени бродови и авиони. Иако Русија сè уште не демонстрирала ефикасни поморски операции со беспилотни летала, аналитичарите предупредуваат дека напорите на Москва не треба да се потценуваат.

„Доколку Русија се префрли од користење на воени бродови со екипаж, кои сега се претежно скриени во пристаништето, на поморска борба со беспилотни летала, тоа ќе означи нова ера на војување“, изјави Х.И. Сатон, независен поморски аналитичар, за Киев Индепендент.

Криза на руската Црноморска флота

Дизајнирани за одбрана од големи закани, бродовите на руската Црноморска флота, стационирани во Севастопол од анексијата на Крим во 2014 година, се покажаа како исклучително ранливи на мали, брзи и тешко откриени украински поморски беспилотни летала.

„Концептите за поморски беспилотни летала постоеја, но не во бројките што ги замисли  Зеленски“, рече Самуел Бендет, виш соработник во Центарот за нова американска безбедност. „Украинците го однесоа тоа во насока што другите земји не ја однесоа порано.“

Од почетокот на инвазијата, Украина разви голем број беспилотни површински бродови (USV) за напад и извидување. Дрон „СиБејби“ го нападна Кримскиот мост во јули 2023 година, додека роеви дронови „Магура“ потопија неколку руски воени бродови, вклучувајќи го амфибискиот јуришен брод „Цезар Куников“ и патролниот брод „Сергеј Котов“.

Поради успешните украински напади, Русија мораше да го премести поголемиот дел од својата флота од Крим во Новоросијск.

„Помошната флота останува на Крим, но тие не се борбени единици. Едноставно нема место за бродовите да се закотват во Новоросијск“, објасни Дмитро Плетенчук, портпарол на украинската морнарица.

„Тие не можат само да го наполнат пристаништето со бродови – тоа би ги претворило во стационарни цели. И ние сигурно би го искористиле тоа – додаде тој.

„Русија често копира ги украински решенија“

За разлика од напредната програма за беспилотни летала, чие производство Русија значително го зголеми, многу малку се знае за производството на руски поморски беспилотни летала. Според Бендет, таа многу заостанува, а многу модели, како што се „Визир“, „Мурена“ и „Оркан“, личат на украински дизајни.

Плетенчук потврди дека Русија често копира украински решенија.

„Особеноста на овој процес е што кога позајмувате нешто од вашиот непријател, веќе сте барем еден чекор зад себе. Токму ова се случува сега“, рече тој.

Во јуни, руските сили наводно се обиделе да го нападнат регионот Одеса со беспилотно летало „Мурена-300“, но тоа детонирало пред да стигне до целта. Сепак, украинската воена разузнавачка агенција (HUR) предупреди кон крајот на јули дека Русија може „наскоро“ да го заврши развојот на своите борбени беспилотни летала, што претставува „сериозна закана“.

„Сива зона“

Плетенчук верува дека Црното Море во моментов е во паритет и го опишува како „сива зона“.

russia Reportedly Uses Experimental Murena-300 Maritime Drone in Attack on Odesa Regionhttps://t.co/imWyTuWj7S pic.twitter.com/8yw8xICYKe

— DEFENSE EXPRESS (@DEFENSEEXPRESS) July 30, 2025

„Русите не можат да си дозволат да одат на море поради нашето воено присуство, додека руските авиони оперираат над водите. За жал, тие доминираат во регионот Азовско-Црно Море“, рече тој.

Тој додаде дека е малку веројатно руските беспилотни летала да го променат балансот на моќта бидејќи не можат да го решат клучниот проблем со заштитата на бродовите од противбродски ракети. Според него, изјавите на руските претставници сугерираат дека тие сега се фокусирани на враќање на контролата врз источниот дел на Црното Море, во близина на сопствениот брег.

„И фактот дека нашиот непријател зборува само за враќање на контролата во близина на својот брег на Црното Море е добар знак, како и пристојно достигнување за украинските сили“, заклучи Плетенчук.