Западниот бастион на Русија, Калининград, повторно е во центарот на вниманието на европската јавност и воените аналитичари. Новите сателитски снимки и податоци од западните служби наводно откриваат дека Москва гради гигантски антенски комплекс на својата територија, на околу 25 километри од границата со Полска, способен да ги следи комуникациите на НАТО на растојание од дури 7.400 километри.

Овој проект, базиран на технологии од периодот на Студената војна, но модернизиран на најсовремено ниво, претставува клучен дел од стратегијата за електронско војување што Русија ја развива во пресрет на растечките тензии со Западот.

Калининград – стратешки епицентар

Калининград, руска енклава помеѓу Полска и Литванија, има извонредно геополитичко значење. Сместен на брегот на Балтичкото Море, опкружен со членки на НАТО, тој е клучна точка за контрола на поморските и воздушните коридори во регионот. Уште од распадот на СССР, оваа област е постојано загрозена и милитаризирана, но во последниве години стана вистински центар на електронската моќ на Москва.

Географската локација на Калининград го прави критичен и за планерите на НАТО. Позната ранлива точка на Алијансата во регионот, таканаречениот Сувалки коридор, тесен појас територија широк само 160 километри што ги поврзува Полска и Литванија, е единствениот копнен пат за снабдување на балтичките држави. Во случај на конфликт, руските трупи од Калининград и соседна Белорусија би можеле релативно брзо да го преминат овој коридор, ефикасно изолирајќи ја балтичката тријада Литванија, Латвија и Естонија од остатокот од пактот на НАТО.

Комплекс на антени што ги менува правилата на играта

Анализите на сателитските снимки објавени од западните служби преку нивните портали и социјални мрежи откриваат кружна мрежа од патишта и оградени зони во пошумена област северно од Калининград. Овој распоред укажува на изградбата на комплексот ЦДАА (кружно распореден антенски систем или круг) – систем развиен за време на Студената војна за потребите на електронски надзор и пресретнување на комуникациите.

Дијаметарот на комплексот се проценува на повеќе од 1.600 метри, што го прави еден од најголемите објекти од овој тип во светот. За споредба, слични системи во Германија и Јапонија кои сè уште се во функција се значително помали по големина. Западните експерти наведуваат дека овој распоред на антени овозможува:

• Пресретнување на радиокомуникации и сигнали во радиус од 7.400 км;
• Прецизно одредување на насоката на изворот на сигналот;
• Одржување контакт со руските подморници во Балтичкото Море и Северноатлантскиот Океан;
• Мапирање на комуникациските мрежи на НАТО во реално време.

Технологија од минатото за војната на иднината

Иако ЦДАА системите потекнуваат од средината на 20 век, нивната примена во современото електронско војување добива сосема нова димензија. Денешните верзии користат напредни дигитални алгоритми за обработка на сигнали, овозможувајќи не само надзор, туку и активни операции на електронско војување – попречување, дезинформирање и блокирање на комуникациските канали на противникот.

Оваа технологија, во комбинација со руското искуство во разузнавачките операции, ѝ дава на Москва значителна предност во комуникацискиот сегмент од конфликтот. Бидејќи електронското војување станува сè поважен фактор во современите воени операции, Калининград се позиционира како клучна точка за контрола на информациите на североисточниот крило на НАТО.

Електронски штит против НАТО

Планерите на НАТО одамна се свесни за важноста на Калининград. Во документите за вонредни ситуации, отворено се разгледува опцијата за брза неутрализација на овој регион во случај на вооружен конфликт. Сепак, изградбата на новиот комплекс ЦДАА драстично ги комплицира плановите на пактот.

Со овој систем, Москва може:

• Да го следи движењето на трупите на НАТО во реално време;
• Да ги пресретнува комуникациите меѓу командите и единиците;
• Да се меша во навигациските и комуникациските сигнали;
• Да ја контролира ситуацијата во Балтикот и пошироко без директен конфликт.

Сето ова се вклопува во стратегијата на модерното војување, каде што информациската супериорност и електронската доминација се сметаат за подеднакво важни како и конвенционалната огнева моќ.

Анализи и реакции

Западните воени аналитичари се загрижени дека таков потег би можел значително да ја промени безбедносната архитектура во регионот. Според нивните проценки, НАТО ќе мора да инвестира значително повеќе во заштитата на комуникациите и развојот на контрамерки со цел да ги неутрализира потенцијалните предности што Русија ги добива со овој систем, пишува порталот Оружјеонлајн.

Во исто време, политичките набљудувачи од Брисел и Лондон предупредуваат дека овој развој на настаните може да доведе до нова трка во вооружување во областа на електронското војување, каде што не само традиционалните воени средства ќе играат клучна улога, туку и дигиталните технологии, сајбер капацитетите и вештачката интелигенција.