Добитничка на главната награда „Игор Забел“ за култура и теорија за 2020 година е словенечката кураторка Зденка Бадовинац, директорка на „Модерна галерија“ во Љубљана, додека Славчо Димитров (Скопје), Каталин Ердуди (Виена/Будимпешта) и Ивана Баго (Загреб) се добитници на грантови од наградата „Игор Забел“.

Целта на наградата е да го зачува и реконтекстуализира во современиот контекст огромното значење на делото на Игор Забел, како еден од најзначајните современи, не само словенечки туку и меѓународни, критичари, историчари на уметност и куратори, а истата, во исто време, создава мостови помеѓу кураторите, теоретичарите и културните работници од регионот на Централна, Источна и Југоисточна Европа со оние од Западниот културен свет, и на тој начин, дополнително, ја промовира работата на истите од овој регион.

– Наградата за мене претставува интернационално признавање и препознавање на мојата долгогодишна работа и напори во областа на критичката, културната и квир-теоријата, како и испресекувањето на овој теориски интерес со политичкото/активистичко дејствување, ангажманот со кураторското, и праксата на креирање естетски и социјални формации и платформи. Особено значење има, првин, имајќи го предвид контекстот во којшто е ситуирана мојата позиција на дејствување (македонскиот, а делумно и српскиот): како средина во која, од една страна се исклучително маргинализирани теориските дискурси и знаења, алтернативните и супкултурни (квир и феминистички) перформативни практики и уметности, и ангажманот на естетското во критика на хегемониските идентитетски операции на моќта (наспроти една романтизирана, квазиуниверзалистичка, естетски испразнета визија за уметноста во официјалните институционални кругови), а кои се во преден план на мојот интерес. Контекст во кој значаен дел од уметничката, медиумската и кустоската фела, па и Министерството за култура, на пример, на уметничките практики кои ги курирам и претставувам овде гледа како на културно-уметнички ирелевантни дејствувања, и покрај тоа што голем дел од практиките и уметниците со кои работам се предмет на интерес на најзначајните современи културни институции, теоретичари и историчари на уметноста. Второ, значајна е затоа што е признание на еден транс-дисциплинарен ангажман, на една „помеѓу“ позиција, и трансверзално дејствување кое ги поврзува и политичкото, и социјалното, и естетското, и културата (во нејзиното широко значење наследено од културните студии), а не на дисциплинарното и професионално сегрегирање, легитимација и препознавање на трудот. Конечно, значајна е бидејќи е признание за посветеност во контекст кој геополитички се наоѓа на маргините, како политички, така и од перспектива на нарцисоидните Западни циркулации на дискурси за културата и уметноста. Одовде, за мојата идна работа, истата претставува едно огромно охрабрување и мотивација – одговори Славчо Димитров за значењето на наградата што ја доби.

Наградата „Игор Забел“ недвосмислено оддава признание и промовира еден трансдисциплинарен и критички пристап кон културната работа, уметноста и задачата на интелектуалецот и теоријата, нагласувајќи ја нужноста и итноста за сериозен критички ангажман на културните работници и теоретичарите со транснационалните и локални искуства на нееднаквост, насилство, авторитаризам, експлоатација, и опресија, и потребата од ургентна трансформација на хегемониските модели на живеење, граѓанство и светоградење.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 59, во печатеното издание на „Слободен печат“ на 5-6 декември 2020)