Буџетот на Министерствоти за животна средина за 2023 година изнесува само 16 милиони евра, но според министерот Насер Нуредини, само навидум е мал, затоа што е скоро двојно зголемен од 2019 година, а освен со централниот буџет, касата на Министерството ќе се полни и со донации и со кредитни линии. Нуредини вели дека следната година ќе стави акцент на историското загадување, на жешките еколошки точки кои настанале уште во времето на Југославија и загадуваат до денешен ден.

– При проектирањето на основниот Буџет за 2023 година, покрај основите трошоци за функционирање, обезбедиме средства за справувањето со историскиот отпад за што со децении не е вложен ниту еден денар. Ние продолжуваме да инвестираме во оваа област, и покрај донаторските средства, обезбедивме 32 милиони денари буџетски средства за реализација на проектот за ремедијација на почвата контаминирана со изомери на линдан во кругот на ОХИС. Со цел да се делува превентивно и да се спречи можно загадување на површински и подземни води од депонијата во близина на Југохром, во буџетот се предвидени 9 милиони денари за функционирање на пречистителната станица во селото Јегуновце. За оградување и покривање на депонија со арсен и антимон во селото Лојане, Липково обезбедени се 14 милиони денари – рече министерот Нуредеини на денешната презентација на буџетот за 2023 година.

Тој истакна дека изминатиот период бил полн со предизвици, две глобални кризи една по друга, прво здравствена, потоа енергетска, што барало многу мудрост и креативност од Владата како одговорно и соодветно да ги распределува парите, за да се овозможи и економски развој и да се заштити животната средина.

– Но, минатата година беше година на големи проекти во животната средина што ќе остават белег на оваа земја. Чистење и транспортирањето на линданот и неговите изомери од малата депонија во ОХИС, зголемување на територијата на заштитени подрачја на 13,9 отсто, виден напредок во проектирањето и реализацијата на големи инфраструктурни проекти во областа на водите и отпадот. Буџетот и за наредната година е проектиран во тој правец. Колку и да звучи застарено, сепак, уште како држава се бориме секое населено место да има чиста вода за пиење и да има соодветен систем за управување со отпад – рече Нуредини.

Тој се пофали дека со новиот буџет се предвидени пари за изградба на пречистителни станици, за водовоиди, за решавање на проблемот со отпадот и за одржливо управување со природните вредности и биодиверзитетот.

– За управување и заштита на водите се обезбедени се 203 милиони денари, а за проекти на Министерството со кои ќе им помогнеме на општините во поставување на системи за третман на отпадните води 252 милиони и 120 илјади денари. Од буџетот за капитални инвестиции, за Програмата за води која ја носи Владата се наменети 40 милиони денари, а за програмата за фосилни горива се наменети 20,8 милиони денари. И понатаму одвојуваме средства за санација на колекторскиот систем за Охрид и Струга за да се спречи натамошно излевање на фекалии во водите на Охридското Езеро, за што се планирани 40,4 милиони денари, а 7,1 милиони денари се за набавка на резервни делови и одржување на хидросистемот во Дојранско Езеро. Четири милиони денари се за студија за валоризација на природните вредности за НП Маврово и за Изработка на план за управување со овон национален парк, а три милиони денари се за запрогласување на Јабланица за заштитено подрачје – рече Нуредини.

За изработка на нов просторен план на РС Македонија се предвидени 56 милиони денари, а за одржување на државниот мониторинг-систем 18,4 милиони денари,. Пари за заштита на воздухот ќе се обезбедат и преку два проекти од проиграмата ИПА2, од кои еден е за имплементација на директивите за воздух за што се обезбедени 1,5 милион евра, а вториот е за набавка на опрема за мониторинг-станиците.

– Голем напредок има во Програмата за инвестиции во животната средина и таа ќе биде проектира кон поддршка на општините. За 2023 година има видно зголемување на средствата, од 98 милиони вденари во о 2022 година, се зголемија на 352 милиони денари. Од нив, 120 милиони денари се надоместокот за употреба на биоразградливите кеси, а другите се од надоместокот при регистрација на возила. Овие пари ќе бидат наменети за поддршка на општините за изработка на проекти и за реализација на капитални инфраструктурни проекти за водоснабдување, одведување и пречистување на отпадни води, како и за воспоставување на системите за регионално управување со отпадот и поддршка на примарната селекција во домаќинствата – рече министерот.

Тој посебно се осврна на капиталните проекти што ќе се реализираат со странски кредити.

– Кога зборуваме за средства што во 2023 година ќе се инвестираат во животната средина сакам да истакнам неколку поенти и да разбијам неколку предрасуди. Прво, целата измината година, напорно работевме во изнаоѓање на дополнителни извори за финансирање и слободно можам да кажам дека реализацијата на најголемите капитални инфраструктурни проекти, што бараат и големи финсиски средства што не можеме да ги обезбедиме од централниот буџет ги обезбедивме со донаторски средства и преку кредитни линии. За пречистителната станица во Скопје се обезбедени 136 милиони евра заем од Европската инвестициона банка. 50 милиони евра заем од ЕИБ за помош на општините за изградба на водоводни мрежи, одведување и прочистување на отпадни води. На овој начин ќе обезбедиме средтсва не само за големите градови, туку за сите и најмалите општини. 55 милиони евра заем од Европската банка за обнова и развој за воспоставување на регионален систем за управување со отпад. Значајна сума, над 110 милиони евра се обезбедени од европските фондови, односно од ИПА2 програмата. Имаме и донација од 6 милиони евра преку СЕЦО од швајцарската амбасада итн – потенцира министерот Нуредини.

Тој заклучи дека животната средина бара интерсекторка соработка, а Министерството и тојкако министер цврсто се на позициите дека животната средина треба да биде приоритет во сите инстерсекторски политки и да биде дел од финансиските планови на сите изнституции, бидејќи, како што рече, без здрава животна средина нема ни здрава нација. Додаде и дека како некој што потекнува од финансискиот сектор знае дека финансии има, но треба многу напор, желба и умешност не само да се обезбедат, туку уште повеќе, да се реализираат.