Индија напролет ќе стане земја со најголем број жители надминувајќи ја Кина, која лани изгубила население, првпат од 1961 година. И додека кинеските власти настојуваат да најдат решение за егзистенцијалната криза од пребрзото стареење на населението, Индијците се соочуваат со сосема спротивен, но нималку полесен проблем – како да создаде доволно работни места за армијата нови генерации што настапуваат на пазарот на трудот.

И Индија и Кина сега имаат по околу 1,4 милијарда жители. Кина лани веќе изгубила речиси 1 милион жители и од април или од мај повеќе нема да биде најнаселената земја на светот. Проблемот е многу подлабок поради ниската стапка на новородени деца, поради што се проценува дека до средината на овој век населението на Кина би можело да се спушти под 1,3 милијарда и да продолжи да се намалува. Главниот проблем се поместувањата на возрасните категории, односно трендот кога „стареењето е побрзо од економскиот развој“.

Наталитетот се намалува и во Индија, но со многу побавно темпо, без закани за намалување на вкупното население. Анализите укажуваат дека „демографската дивиденда“ во Индија ќе поттикнува понатамошен економски развој, бидејќи пропорционално се зголемува и бројот на здравото и работоспособно население. Но, има и рани стравувања дека Индија нема да може да го издржи бремето на најнаселена нација во светот.

Економијата на Индија не е во состојба да отвори доволно работни места за милионите млади луѓе што секоја година навлегуваат на пазарот на труд. Работоспособното население во Индија сега е близу 900 милиони, според податоци од 2021 година од Организацијата за економска соработка и развој. До крајот на оваа деценија, работоспособното население би требало да ја надмине границата од 1 милијарда. Ваквиот тренд врши притисок врз политичарите да изнајдат начини за да овозможат отворање доволно нови работни места. Статистичките податоци сведочат дека засега има доволно простор, но интересот на младите Индијци за да се вработат е слаб, поради квалитетот на работните места и ниските примања што им се нудат.

Нема поголем капитал од младите

Стапката на вработеност, која е однос помеѓу активната работна сила и бројот на луѓе што бараат работа, во Индија е 46 отсто и е најниска во Азија. За споредба, стапката на вработеност во Кина во 2021 година била 68 отсто, а во САД 61 отсто. Многу позагрижувачки се податоците за жените на пазарот на трудот. Во 2021 година стапката на вработеност на жените била едвај 19 отсто, значително пониска од 26-те отсто во 2005 година, покажуваат податоци од Светската банка.

– Индија лежи на темпирана бомба. Ако властите не можат да создадат доволно работни места во релативно краток временски период, ќе има големи социјални немири – предупредува Чандрасехар Шрипада, професор на Индискиот факултет за бизнис.

Стапката на невработеност, пак, во декември била на стабилизираното ниво од 8,3 отсто, според податоци на невладиниот Центар за набљудување на индиската економија. За споредба, стапката на невработеност во САД била 3,5 отсто.

– Индија ја има најголемата млада популација во светот. Никаде нема поголем капитал од тоа. Во идеални услови, Индија би требало да ја зграпчи оваа ретка можност на лесно достапна работна сила и капитал за да создаде брз развој. Но, се чини дека тој автобус веќе заминал од станицата – забележа неодамна Махеш Вјас, директор на Центарот за набљудување на индиската економија, кој поредовно објавува статистички податоци и анализи отколку владините служби.

Како главна причина за кризата со намалената вработеност во Индија се посочува ограничениот капацитет за квалитетно образование. Шрипада тврди дека властите направиле „огромни пропусти градејќи го системот за образование, давајќи приоритет на процесот на „учење на улоги“, наместо во фокусот да биде „креативното размислување“.

Доктори прифаќаат плата од 300 долари

Оваа нерамнотежа, во комбинација со бавното темпо на отворање квалитетни работни места, принудува илјадници дипломирани студенти, дури и најнапредните со докторати, да конкурираат на слабо платени и малку ценети работни места во јавната администрација. Нивниот талент се прелева во сѐ помасовната армија „канцелариски службеници“ што работат за по 300 долари месечно или за уште помалку.

– Доброто нешто во ова зло е што политичарите го препознаа овој проблем и сега настојуваат да го префрлат приоритетот на учење и надградување вештини. Но, ќе бидат потребно да поминат години пред да може да се забележат ефектите од новите политики – објаснува професорот Шрипада за Си-ен-ен.

Експерти укажуваат и дека Индија, како трета најмоќна економија и, наскоро, најнаселена земја, мора да изнајде начин да го прошири просторот за труд што не е поврзан со земјоделството, ако сака да го оствари својот целосен економски потенцијал. Денес речиси 45 отсто од активната работна сила е ангажирана во земјоделството и во сродните индустрии.

– За да ги апсорбира полесно милионите млади луѓе што навлегуваат на пазарот на трудот, Индија мора да создаде најмалку 90 милиони работни места што не се поврзани со земјоделскиот сектор – се наведува во препорака на Глобалниот институт Меккинси од 2020 година. Во извештајот се истакнува дека би било најполезно новите работни места да бидат отворени во секторот на градежништво и во фабричкото производство.

Во период на зголемување на тензиите помеѓу Кина и САД, Индија успеа да го искористи вакуумот за да привлече западни инвеститори да отворат нови фабрики во Индија. Меѓу компаниите што инвестираат во Индија е и информатичкиот гигант „Епл“. Но, фабричкото производство сепак придонесува со само 14 отсто во бруто-националниот производ на Индија, според податоци од Светската банка.