Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, се соочува со втор круг гласања за недоверба следната недела. Иако опозицијата беше активна, се очекува пратениците од центарот да ја дадат стабилноста пред нејзиното отстранување, пишува Политико.

Иако европратениците, вклучувајќи и некои од нејзината група на Европската народна партија (ЕПП), се сè покритични кон нејзиното водство во Комисијата, тие почесто ќе го искористат понеделникот за да ги искажат своите поплаки отколку да се приклучат на крајната десница и крајната левица во обидот да ја отстранат на гласање во четврток.

„Постојат многу добри причини да се критикува Урсула фон дер Лајен, но не веруваме дека наследникот би бил нужно подобар од сегашниот претседател на Комисијата“, рече Ерик Маркварт, шеф на германските Зелени во парламентот.

Ова е прв пат раководството на ЕУ да се соочи со две гласања за недоверба во толку краток временски период, последното беше во јули. Освен што покажува дека за прв пат Парламентот содржи значајни блокови на политички екстремисти кои ги користат ваквите иницијативи како средство за создавање бучава, тоа исто така открива растечка вознемиреност во Брисел и низ цела Европа во врска со насоката што ја зема Комисијата на фон дер Лајен.

Два одделни предлози за недоверба се закажани за 9 октомври – едната од крајно десничарската група Патриоти за Европа, другата од Левицата (која е идеолошки оддалечена од главната група на социјалистите и демократите).

Тешко до доволна бројка во Парламентот за смена на фон дер Лајен

Европскиот парламент има 719 членови. За да биде отстранета фон дер Лајен, две третини од оние што гласаат мора да бидат против неа. Патриотите, Левицата и ЕСН (другата крајно десничарска група) заедно имаат 158 членови, што значи дека сè уште ќе им треба значителен број гласови од центарот.

Иако постојат знаци дека центарот се свртува против фон дер Лајен, според интервјуата на Политико со 11 европратеници и функционери, сè уште не е доволно сериозно за да доведе до нејзино отстранување. Групите што го започнаа гласањето, кое ќе се одржи во Стразбур, ја обвинуваат за слабеење на ЕУ, недостаток на транспарентност, лоша проценка во трговските договори со САД и Латинска Америка, нејзиниот став за Газа, занемарување на земјоделците и ублажување на климатските правила.

Си-Ди-Ди, либералната група Обнови, Зелените, па дури и ЕПП, која ја избра, сите имаат свои забелешки. Многумина во нејзината партија сè уште се незадоволни од нејзината најава дека ЕУ ќе ги прекине врските со Израел и ќе предложи санкции поради инвазијата на Газа, што претходно не беше објавено.

„Понекогаш нејзините потези се тешки за варење“, рече еден функционер на ЕПП, кој, како и другите во приказната, зборуваше анонимно.

Еден европратеник од ЕПП рече дека фон дер Лајен има растечко противење во рамките на националните делегации на нејзината партија.

Заедничкото чувство меѓу европратениците од сите политички групи е дека фон дер Лајен следи агенда во согласност со националните влади, заобиколувајќи го Парламентот.

Според анкетата на Политико, растечкото противење веројатно ќе се одрази во конечните бројки.

Каква е прогнозата, кој е за смена а кој е против?

Претходниот предлог за недоверба, поднесен од полската и романската делегација на групата на европските конзервативци и реформисти, не го доби потребното двотретинско мнозинство, но покажа млака поддршка за Комисијата: само 553 од 719 европратеници гласаа „за“, а 175 беа против фон дер Лајен.

Во јули, иако многу центристи изразија фрустрација од нејзиното водство, тие не се појавија на гласањето (86 од ЕПП, С&Д, Обнови и Зелените), се воздржаа (11) или гласаа „за“ (355), сметајќи ја иницијативата на крајната десница како обид за дестабилизација.

Само две од центристичките групи гласаа против неа. Овој пат, сепак, повеќе европратеници од овие групи се чувствуваат подготвени да гласаат против фон дер Лајен, особено по иницијативата на Левицата. Ова ги вклучува европратениците од Патриотите, чиј лидер, Џордан Бардела, вели дека неговата група ќе ја поддржи иницијативата и покрај идеолошките разлики.

Врз основа на претходното гласање и раните сигнали од делегациите, Политико предвидува дека значителен дел од групата на европските конзервативци и реформисти ќе ја поддржи иницијативата.

Најлошото сценарио за фон дер Лајен ги вклучува европратениците од С&Д, Обнови и Зелените кои не гласаа за Комисијата во јули, но сега би можеле да ја поддржат опозицијата. Во тој сценарио, фон дер Лајен би можела да добие до 305 гласа против, што сепак не е доволно за да се достигнат 480 гласови потребни за разрешување на Комисијата, доколку сите европратеници се присутни.

Пример за промената на расположението е француската делегација на Зелените, која не учествуваше во иницијативата во јули, но овој пат ќе гласа за разрешување на Комисијата, потврди нивната лидерка Мари Тусен. Нивната главна жалба е пристапот на фон дер Лајен кон трговските договори со САД и Латинска Америка, што Зелените го сметаат за штетен за животната средина.

„Мораме да најдеме начин да ја запреме оваа политика на напуштање на суверенитетот и големите еколошки застои“, рече Тусен.

И меѓу социјалистите постои незадоволство. Иако групата ја објави својата поддршка за фон дер Лајен, некои национални делегации или поединечни европратеници би можеле да се отцепат и да гласаат против Комисијата поради нејзиниот пристап кон трговската политика, конфликтот во Газа и нејзиното напуштање од таканаречениот Зелен договор, кој го сметаат за разреден со планови за „поедноставување“.

„Кога станува збор за иницијативата на левицата, постојат прашања за кои жестоко се дебатираше во Парламентот. Некои од нив би можеле да мобилизираат и да убедат некои членови на С&Д да гласаат за неа“, рече потпретседателот на социјалистите, Виктор Негреску.

Политико контактираше со неколку претседатели на национални делегации на социјалистите, но не доби одговор. По последното гласање, во кое раководството на С&Д вршеше притисок врз фон дер Лајен до последен момент, овој пат тие ја сигнализираа својата поддршка една недела однапред. Многу европратеници веруваат дека доколку фон дер Лајен биде отстранета, владите на ЕУ веројатно ќе го изберат она што го сметаат за уште полош кандидат.

За либералите и социјалистите, отстранувањето на фон дер Лајен би значело и губење на нивните сопствени комесари, намалувајќи го нивното политичко влијание. Иако Комисијата е доминирана од десниот центар, таа вклучува и четири социјалисти и пет либерали.

Затоа делови од либералната група Обнови ја Европа кои не ја поддржуваат отворено фон дер Лајен, како што е германската ФДП, која се спротивстави на нејзиниот втор мандат, сепак ќе гласаат за неа заради стабилноста.

„Нема да учествуваме во свесно дестабилизирачки игри“, рече Мари-Агнес Страк-Цимерман, лидерка на ФДП во парламентот и претседателка на комисијата за одбрана.

„И покрај сите грешки што ги направи, нејзините погрешни трговски и економски политики и нејзините неисполнети ветувања за намалување на бирократијата, ние нема да поддржиме такви обиди во сегашната политичка клима“, рече Мари-Агнес Страк-Цимерман.

Ирската либерална делегација, исто така, не се согласува со фон дер Лајен, чии членови претходно гласаа против неа или се воздржаа. Овој пат, конечната одлука ќе биде донесена за време на гласањето, рече членот Бери Ендрус.

Шефот на германската социјалистичка делегација, Рене Репаси, изјави за Политоко дека ќе гласа за фон дер Лајен и ја критикуваше употребата на предлози за недоверба од страна на екстремните политички групи како „запалувачка алатка“.