Бегството на поранешниот прв вицепремиер Артан Груби повторно го актуализира прашањето за двојните државјанства и дали се потребни законски измени – лица што имаат две или повеќе државјанства да не може да бидат избрани и именувани функционери.

Речиси сите поголеми партии досега, кога ќе проценеле политички бенефит за себе, предлагале функционерите да имаат само македонско државјанство, но предлозите никогаш не добиле епилог.
Наспроти „загриженоста“ на политичарите дека функционер со двојно државјанство не гарантира лојалност кон државата, дека може да работи за туѓи интереси или ако се огрешил да избега во втората татковина, политичкиот аналитичар Петар Арсовски смета дека побитно е функционерите да се транспарентни за државјанствата отколку да се оди на инсистирање само на едно државјанство.

Куновска: Пљачкај, па барај азил

Поранешната пратеничка на СДСМ, пак, Софија Куновска функционерите со двојни државјанства ги нарече политички печалбари. Таа во објава на Фејсбук се огласи за последните случувања со Груби и констатира дека тоа е уште една потврда дека лица со двојно државјанство не смеат да бидат дел од избраните или именувани функционери во државата.

– Во спротивно, ќе имаме уште многу примери како најисплатливо е да се биде на „политичка печалба“ во Македонија. Прилично едноставно е некој да ја изнапљачка државата ако знае дека по завршувањето на мандатот може да си побара заштита од друга земја и никогаш потоа да не може да биде исправен пред лицето на правдата во нашата држава. И не само тоа, туку неверојатно големи се и шансите за можни влијанија во интерес на други земји во спроведувањата на политиките во Македонија од вакви лица што поседуваат двојни државјанства. Секој паметен би се запрашал – чии интереси брани човек со две или повеќе државјанства. Во сериозните држави и лојалните граѓани со едно државјанство се проверувани со години пред да добијат високи функции за да се исклучи можноста да одработуваат за некој друг – напиша Куновска.

Арсовски во изјава за „Слободен печат“ вели дека станува збор за комплицирана тема, бидејќи основниот принцип на слободниот пазар и во демократијата е транспарентноста. Тој вели дека законодавците сепак може да одлучат дека само монопатриди, односно луѓе само со едно државјанство може да бидат номинирани за избрани или именувани функции.

– Но тоа не секогаш е паметно во смисла на привлекување светски таленти. Ние сме имале министри во минатата влада на Груевски, кои имале и американско и македонско државјанство. Кога сакате да привлекувате добри менаџери и таленти, особено кога веќе втора-трета генерација има Македонци во светот кои се добро образовани, тоа не секогаш е упатно, бидејќи може да ве ограничи во изборот. Но, тоа што секако треба да се случи е секој што има повеќе од едно државјанство да мора тоа да го објави и тоа да биде транспарентно и органите, како ДКСК, да можат тоа да го следат подобро. Точно е дека за тие што имаат двојно државјанство, ако некогаш се под истрага или некакви процесни дејства, постои поголем ризик да избегаат. Треба државјанството да биде транспарентно и јавно и тоа да биде на увид на сите органи, а не дека треба да на тој начин се ограничува конкуренцијата – вели Арсовски.

Според него, не е спорно двојното државјанство како такво, туку спорна е неговата злоупотреба и тоа што ние немаме некаков механизам тоа посериозно да го следиме.

– Што се однесува за конкретниот случај, не е проблем двојното државјанство на Артан Груби, проблем е што органите на прогонот не успеале да го задржат во земјава. Ние имаме серија, почнувајќи од Груевски, луѓе што ѝ избегале на правдата зашто македонските органи на прогонот не беа доволно ажурни. Не може ние да ја покриваме нашата сопствена неспособност во прогонот. На крајот ќе дојдеме до тоа секој да носи „локатор“ зашто полицијата ја мрзи да бара. Не може така – вели Арсовски.

 Се заборави на трите државјанства на Сања Божиновска

Двојните државјанства на функционерите неодамна беа тема кога се обелодени дека министерката за енергетика Сања Божиновска има три државјанства – македонско, бугарско и чешко. Државјанствата беа актуелни и во 2021 година кога тогашниот бугарски вицепремиер Красимир Каракачанов објави список на  17 „интересни имиња“ на македонски граѓани коишто имаат право да гласаат на парламентарните избори во Бугарија врз основа на стекнато државјанство, а коишто се совпаѓаат со имиња на пратеници и високи функционери на ВМРО-ДПМНЕ. Додека на некои политичари Македонци со двојно државјанство најчесто резервна татковина им е Бугарија, на политичарите Албанци втора или трета татковина им се Албанија и Косово.

Функционерите да имаат само едно државјанство во 2008 година предложи ЛДП. Образложението тогаш беше дека „не може да се биде лојален на две држави, да се говори и креира политика во Македонија, а во џебот функционерите да имаат резервно државјанство“.
ВМРО-ДПМНЕ во 2021 година, по објавата на списокот на Каракачанов, најави дека ќе поднесе амандман во Собранието во кој ќе стои дека кандидат за пратеник може да биде лице кое има само македонско државјанство и нема никакво друго двојно државјанство.
СДСМ, испровоцирана од тројното државјанство на министерката за енергетика, најави дека ќе предложи измени на Законот за државјанство, односно функционерите да имаат само македонско државјанство.