Во последниве години, Данска успеа да го промени наративот околу миграцијата во Европската унија — од изолиран критичар до влијателен креатор на политики. Со тврдокорен пристап претставен како прагматичен и демократски, земјата денес стои во првите редови на новиот европски пристап за справување со мигрантските текови, пишува Еуроњуз.

Премиерката Мете Фредериксен не ја крие гордоста што нејзиниот некогаш непопуларен став сега станува мејнстрим во европската политика. „Конечно“, изјави таа во Европскиот парламент, додавајќи дека она што долго време било став на граѓаните, конечно го прифаќаат и политичарите.

Министерот за имиграција, Кааре Дибвад, вели дека повеќе земји сега го прифаќаат „демократскиот контролен механизам за миграција“, што Данска го застапува веќе години.

По миграциската криза во 2015-2016 година, Данска го искористи својот опт-аут статус од заедничката ЕУ азилна рамка за да усвои серија рестриктивни мерки. „Парадигмата“ усвоена во 2019 година значеше дека заштитата на бегалците ќе биде претежно привремена, фокусирана на брза интеграција и ограничен пристап до постојан престој.

Контроверзата кулминираше кога Данска прогласи делови од Сирија за „безбедни“, што резултираше со укинување на дозволите за престој на стотици сириски бегалци. Дополнително, договорот со Руанда за испраќање на баратели на азил во надворешни центри предизвика остри реакции и од ЕК и од невладиниот сектор — но Данска не се откажа од идејата, туку ја префрли на ниво на ЕУ.

Во 2024 година, Данска заедно со 14 други земји објави писмо со кое бара аутсорсинг на азилните постапки и воспоставување „центри за враќање“ надвор од ЕУ. Брисел не можеше да го игнорира притисокот — претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го поддржа концептот.

Комисијата наскоро предложи регулатива што би дозволила трансфер на одбиени баратели на азил во замена за финансиски стимулации. Времето на иницијативата не е случајно: Данска моментално претседава со Советот на ЕУ и веќе најави дека договор за ова прашање е еден од нејзините приоритети до крајот на годината.

Хуманитарните организации остро ја критикуваат оваа насока. Данскиот совет за бегалци предупредува дека моделот е етички проблематичен и долгорочно неефикасен.

Покрај тоа, иако концептот за „враќање“ сè повеќе добива поддршка, сè уште нема детали: ниту локации, ниту проценки на трошоци, ниту јасни логистички решенија. Протоколот меѓу Италија и Албанија, кој требаше да биде модел за иднината, досега резултираше со незначителен број депортирани и високи трошоци.

Данска повеќе не е европскиот изолирациски глас за миграција — таа сега е меѓу водечките сили што го редефинираат европското разбирање на азил, граници и суверенитет. Но цената на ова „лидерство“ би можела да биде висока, особено ако го наруши основното човеково право на барање заштита.