Концептите за зелени градови и зелено Скопје ќе бидат во фокусот на претстојните локални избори. Показатели за тоа не се само обидот за ребрендирање на ДУИ со прифаќањето на зелената агенда и појавата на „Зелен хуман град“ во делови на Скопје. Дури и „независната“ кандидатка за која и гулабите на скопските покриви знаат дека ќе биде поддржана од најголемата опозициска партија и нивните коалициони партнери во Скопје стави акцент врз концептот на „еколошки чист и зелен град“.

Жешкиот август и пожарите со кои се соочивме не само во Македонија туку и во целиот медитерански регион, не соочи со фактот дека климатските промени се еден од најсериозните проблеми со кои се соочуваме на глобално ниво. Тоа ќе биде дополнителен предизвик за кандидатите за градоначалници да понудат нови концепти за нивните градови да станат поотпорни на климатски промени.

Да не заборавиме. Претходната администрација на градот Скопје стратешки не размислуваше за справување со климатските промени додека не се случи една голема несреќа – поплавата во североисточниот дел од градот, која, за жал, уништи неколку населби предизвика 23 човечки жртви и економски загуби проценети околу 30 милиони евра. ВМРО-ДПМНЕ беше фокусирана на мегаломанскиот проект „Скопје 2014“ – пример за тоталитарна урбанизација и бетонизација која го уништи зеленилото во центарот и го направи Скопје многу поранливо на топлотни бранови, поплави и климатски промени.

За разлика од нив, новата администрација на градот уште од првиот ден стратешки размислуваше за едно поинакво, зелено Скопје, кое рамномерно ќе се развива на двете страни од Вардар, и кое ќе биде многу поотпорно на климатски промени. Досега на дело покажавме дека борбата зa зелено Скопје за нас никогаш не престанала, ниту пак ќе престане.

Зелената офанзива на град Скопје

Никој не може да ги негира активностите на градот кога е во прашање унапредувањето на зеленилото во Скопје!  Во неколку наврати, градот рушеше рекорди од аспект на засадено зеленило во една календарска година. Ослободувавме дрвја заробени од неквалитетно реализираните инфраструктурни проекти, созададовме зелен катастар и почнавме со проектот „Дрво за секое дете“. Уредивме повеќе зелени скверови во Скопје и тоа во тотално запуштени простори кои не личеа на ништо, а денес се полни со луѓе кои уживаат во нив. Направивме, правиме и ќе правиме нови зелени покриви, зелени оази за одмор, релаксација и нови простори за развој на културно-забавниот живот. Подигнувавме нови дрвореди со висококвалитетни дрвја и кружни текови со стотици садници. Изградивме повеќе нови паркови на запуштени места, неуредени паркинзи, или места каде што имало диви депонии. Го унапредивме и средишното и станичното зеленило и на новите и на старите булевари. Ги ослободивме и повеќето градски тротоари окупирани од возила и билборди – денес се проодни тротоари препознатливи по висококвалитеното зеленило.

За тоа колку е еколошки унапредено и позелено Скопје сведочи и насловот „Коритото на реката Серава никогаш почисто, градот заслужува пофалба велат граѓаните“. Граѓаните упатуваат пофалби и за чистењето на коритото на Вардар покрај градскиот кеј, ослободувањето на дрворедот на „Кеј 13 ноември“ како и на новиот лик што го добија најголемите паркови – Градскиот парк (со новите патеки)  и паркот во Сарај.

Скопје е позелен град со значително намалено аерозагадување

Зеленилото во Малиот ринг во Скопје беше загрозено и пред почнувањето на катастрофалниот проект „Скопје 2014“, по неговото завршување зелените површини беа намалени за повеќе од 40%, а волуменот на крошните за 27%. Проблемот со аерозагадувањето во овој дел од градот е акутен, па го решаваме со зазеленување и хуманизирање на нови простори, со ослободување на тротоари и велопатеки за да стимулираме поголем проток на пешаци и велосипедисти. Веќе надоместивме дел од зеленилото во мал ринг со парк Ибни Пајко и зелениот кров на ГТЦ. Скопје е препознаено во регионот и како велоград – град кој значително го унапреди велосипедизмот како еколошки транспорт.

Во време на старата администрација, Скопје имаше лоша репутација како еден од најзагадените градови во Европа, а денес аерозагадувањето не се препознава од мнозинството скопјани како еден од првите првите проблеми на градот. Тоа во значителна мерка е резултат на спроведувањето на политики за намалување на загадувањето – намалувањето на илјадници оџаци преку субвенционирање инвертери, расчистувањето диви депонии, ефективното спречување на палењето огнови и стрништа, многу поефикасно казнување на загадувачите, раззеленувањето на Скопје итн.

Ќе наведам само еден пример за тоа колкава разлика има помеѓу претходната и оваа администрација во однос на аерозагадувањето и концептот за зелено Скопје. Администрацијата на ВМРО-ДПМНЕ се фалеше дека купила над 300 нови автобуси, со кои придонеле за „заштеда на гориво“ и за „намалено загадување на воздухот“. Ние докажавме дека двокатните автобуси се огромни потрошувачи на дизел и аерозагадувачи во споредба со новите еко-автобуси. Со воведувањето на брзиот автобуски превоз (БРТ) преку два нови зелени коридора, криминално набавените двокатни дизелаши (кои годишно трошат 25.000 евра гориво по автобус повеќе отколку МАН-овите на CNG) ќе бидат заменети со уште поеколошки автобуси. Токму затоа БРТ се промовира како зелен проект од ЕБОР, а Град Скопје доби признание за спроведување на зелени политики кои ќе овозможат значително намалување на аерозагадувањето.

За разлика од претходно, Градот Скопје сега спроведува зелени политики на двете страни на Вардар кои овозможуваат порамномерен развој на градот. На пример, вториот коридор на БРТ ќе ја поврзе Кисела Вода, преку Центар и Чаир со Бутел, и со него ќе се овозможи решавање и на тесното грло меѓу Чаир и Бутел и отстранување на бетонскиот ѕид во Чаир кој сега овозможува значително поголема сообраќајна безбедност. Некои албански политичари кои сега најавуваат коалиција со ВМРО-ДПМНЕ ни продаваа приказна дека Град Скопје на едната страна од градот засадувал цвеќиња, а во другата бетонизирал и гетоизирал, заборавајќи дека бетонизацијата и гетозиацијата беше заштитен знак на ВМРО-ДПМНЕ со проектот „Скопје 2014“, кој дополнително го подели, раздели и еколошки го разори градот.

И скопските партизани биле поинклузивни од „Зелен хуман град“

Како човек кој е секојдневно вклучен во борбата за позелено Скопје, бев навистина непријатно изненаден кога ја видов листата на кандидати за Советот на Скопје на „Зелен хуман град“. Од 45 кандидати на листата, зарем навистина не можеа да пронајдат ниту еден Албанец (од Сарај, на пример), ниту еден Турчин или Бошњак (од Чаир, Гази Баба или од Бутел), ниту еден Ром од Шуто Оризари? Може ли да стане збор за советничка листа која го претставува Скопје, ако воопшто нема никаква поддршка во Чаир, Сарај, Шуто Оризари и во другите мултикултурни делови од Скопје кои се соочуваат со многубројни еколошки проблеми? Мојот личен впечаток е дека таквата листа не е ниту „зелена“, ниту пак „хумана“ и дека е потценувачка за Скопјани кои со векови негуваат култура на почитување разлики и соживот.

На пример, ако листата на „Зелен хуман град“ ја споредите со листата на борци од Првиот скопски партизански одред (неделава одбележавме 80 години од неговото основање), ќе дојдете до заклучок дека партизаните биле далеку поинклузивни од нашиве „зелени ем хумани“. Имено, во одредот од над 40 борци ги среќаваме имињата на Кемал Сејфула (кој станал и градоначалник на Скопје од 1951-1954), Мустафа Рашит, Хамди Демир, Абдураман Хусеин, Хајри Хусеин, Рамадан Махмут, Кемал Мусли, а во одредот и во НОАВ се бореле и луѓе од други националности кои подоцна заедно учествувале во изградбата на Скопје и на оваа држава.

За автентична борба зa зелено Скопје може да зборуваме само ако во таа борба се вклучени претставници од сите различни делови на Скопје. За жал, листата на „Зелен хуман град“ покажа дека не е ниту зелена, ниту хумана, ниту пак дека ги претставува сите скопјани. Да се биде зелен не значи само да се грижиш за растенијата и за животните, туку тоа е и класна и антинационалистичка, прогресивна идеја.