Пет руски државјани добија државјанство со одлука на српската влада, иако во тоа време беа под санкции од одредени западни земји, открива БИРН.

Според медиумот, од особен интерес е случајот со олигархот Олег Бојко, кого Полска го сомничи за перење пари и соработка со руските безбедносни служби. Српската влада досега не одговорила зошто е во интерес на државата да им додели српски пасоши на овие луѓе.

Зошто рускиот олигарх Олег Бојко доби српско државјанство, потпишано од премиерот во заминување Милош Вучевиќ, во време кога Бојко беше под санкции од Австралија, Полска и Украина?, прашува БИРН.

„Она што го откривме е дека тој отворил компанија, презел компанија од Белград во 2022 година, многу брзо откако беа воведени санкции врз Русија. Она што е специфично овде е дека неговата компанија од Белград работи главно со другите негови компании од Кипар, а потоа и од Русија и Казахстан“, изјави новинарката на БИРН, Гордана Андриќ.

Според „Форбс“, Бојко е еден од 100-те најбогати Руси, со богатство од 1,2 милијарди евра, кое го заработил главно од бизниси поврзани со коцкање.

Полското Министерство за внатрешни работи го сомничи за перење пари и контакти со руските безбедносни служби. Тој ја презеде компанијата во Белград со италијански пасош и живеалиште во Швајцарија, а нејзините приходи веднаш скокнаа.

„Нашата држава треба да контролира дали тој ја користи Србија не за да работи тука, туку за да префрла пари, бидејќи не може поинаку бидејќи е под санкции“, вели Андриќ.

БИРН открива дека Бојко не е изолиран случај.

Четири други руски државјани, тројца поврзани со „Газпром“, плус поранешниот заменик-министер за земјоделство на Чеченија, добија државјанство со одлука на српската влада – иако беа под санкции од Велика Британија и Канада.

Одлуките ги потпишаа Дачиќ, Брнабиќ, Вучевиќ, а Ѓуро Мацут, во својот краток мандат, веќе додели српски пасоши на 41 руски државјанин. Бројот на државјанства доделени од Србија драстично се зголеми од почетокот на војната во Украина и воведувањето санкции против Русија.

Од 2010 до 2015 година, помеѓу пет и 13 лица годишно, во првата година од војната рекордни 64 одлуки за доделување државјанство, а од 2023 година до денес се потпишани повеќе од 150 одлуки само за Руси.  Од 2010 до 2015 година – од пет на 13 лица. Од 2022 до 2023 година – 64 лица. Од 2023 до 2025 година – повеќе од 150 државјанства, само за Руси.

„Тука треба да има рестриктивна политика, во смисла дека самата институција државјанство, односно нејзината важност, нема да се намали. Кога му доделувате државјанство на некое лице, тоа не е само привилегија, не се само права, туку преземате и обврски“, вели Бранка Латиновиќ, пензионирана амбасадорка.

Законот за државјанство на Србија предвидува Владата да доделува државјанство на странци чиј прием би бил во интерес на Србија.

„Владата не одговори на нашите прашања за тоа зошто доделувањето државјанство на овие луѓе е во интерес на Србија, а тоа дури и не е напишано во тие одлуки. Владата издава одлуки во Службен весник и само наведува дека на ова и на тоа лице му е доделено државјанство со одлука на овој и на оној премиер“, вели Андриќ.