Во последните години, трговската размена меѓу Австрија и САД бележи стабилен раст и претставува една од најзначајните оски на надворешната трговија за оваа алпска држава. САД веќе се позиционираа како втор најважен трговски партнер на Австрија, веднаш по Германија, со годишен извоз во вредност од над 16,2 милијарди евра, што претставува пораст од преку 10% во однос на 2023 година. Тоа значи дека САД сега учествуваат со 8,5% од вкупниот австриски извоз, според податоците на Американската стопанска комора во Австрија (AmCham) и Австриската стопанска комора (WKO).

Меѓутоа, овој позитивен развој сe повеќе се соочува со неизвесност поради зголемените царини и агресивниот протекционизам кој го спроведува претседателот на САД, Доналд Трамп. Во своите неодамнешни изјави, Трамп повторно ги критикува трговските дефицити со европските земји, вклучително и со Австрија, и најави воведување или зголемување на царини како мерка за „израмнување“ на трговскиот биланс.

Овие најави создаваат загриженост не само меѓу политичките кругови, туку и меѓу стопанствениците од двете страни на Атлантикот. Претседателот на Американската стопанска комора (AmCham) Австрија, Михаел Цетел, кој истовремено е и директор на консултантската компанија Accenture во Австрија, остро реагира на овие најави. Тој предупредува дека наметнувањето нови царини може сериозно да ги загрози трговските односи кои се градени со децении.

„Секојa новa царинскa бариерa ги зголемува цените на увезените производи , и за американските и за европските потрошувачи. Тоа води кон инфлација, намалување на трговијата и несигурност кај инвеститорите. Затоа, наместо нови царини, треба да се стремиме кон нивно укинување и создавање вистински зони на слободна трговија“, изјави Цетел.

Австрискиот економист и главен аналитичар на Индустриската федерација на Австрија, д-р Кристијан Хелменштајн, на неодамнешна прес-конференција објасни дека постои реална нерамнотежа во царинските приходи. Австрија наплаќа 148 милиони евра царини за увоз од САД со просечен царински процент од 1,88%, додека САД инкасираат 188 милиони евра за увоз од Австрија со многу понизок просек од 1,05%. Тоа значи дека царинскиот интензитет во САД изнесува околу 10.500 евра на милион евра увоз, додека во Австрија достигнува 18.800 евра , речиси двојно повеќе.

Причината за оваа разлика лежи во структурата на трговската размена. Австрија главно извезува фармацевтски производи, висока технологија и машини, додека од САД увезува претежно воздухопловна опрема и дигитални технологии. Овие производи имаат различни царински класификации, што дополнително ја усложнува ситуацијата.

Сепак, и покрај царинските предизвици, трговијата продолжува да расте. Австрискиот извоз на услуги во САД, на пример, порасна од 1,3 милијарди евра во 2000 година на 3,4 милијарди евра во 2024 година. Увозот на американски услуги во Австрија, како финансиски и правни консултации, достигна 3,9 милијарди евра – раст од 290% во истиот период. Овој раст е показател за сe поголемата интеграција и зависност меѓу двете економии во високотехнолошки и интелектуални сектори, каде што трговијата не се мери само преку физички стоки, туку и преку знаење и експертиза.

Најголемите 50 американски компании што работат во Австрија – меѓу кои се гиганти како Мајкрософт, Амазон и Фајзер, генерираат 2,5% од австрискиот БДП, обезбедуваат 148.000 работни места и плаќаат над 5 милијарди евра во даноци и придонеси. Од друга страна, водечките австриски компании во САД, како Воесталпина, Ред Бул и Сваровски, остварија рекордни приходи од 7,6 милијарди евра во 2023 година – пораст од речиси 24%.

Австриските економисти и бизнис заедницата се едногласни, наместо нови трговски бариери, потребни се долгорочни и предвидливи економски односи. Се предлага обновување на преговорите за слободна трговија, како што беше предложено со неуспешниот договор ТТИП (Трансатлантско трговско и инвестициско партнерство), кој беше замрзнат во 2016 година.

„Глобалната трговија и отворените пазари и донесоа благосостојба на Европа. Тоа никогаш не смееме да го заборавиме“, предупредува Хелменштајн. „Во ситуација кога геополитичките тензии се зголемуваат, стабилната економска соработка меѓу САД и ЕУ е од витално значење.“
Иако претставниците на американската амбасада во Виена одбиваат да коментираат за тековните трговски преговори, јасно е дека економската политика на Вашингтон се фокусира на намалување на трговските дефицити. Прашањето е дали тоа ќе се постигне преку дијалог и компромис, или преку еднострани мерки кои можат да имаат негативни последици за сите инволвирани страни.