Соборувањето на претседателот Башар ал Асад во Дамаск го отвори прашањето за судбината на Сиријците што бегаа со илјадници километри од своите домови – во Западна Европа.

Сиријците во Австрија, како и во другите европски земји, го прославуваат крајот на бруталниот режим, но се соочуваат и со засилен притисок, особено од десничарските политичари, да се вратат во својата земја, во која повеќе не би требало да им се загрозени животите.

Австрија е една од земјите што издвојува најмногу за да им обезбеди пристојни услови за живот на бегалците од Сирија. Како членка на Европската Унија и потписничка на Женевската конвенција за статусот на бегалците, Австрија има обврска да обезбеди заштита на оние што се прогонувани поради расна, религиска или национална припадност, политички уверувања или поради војна. Оваа обврска го вклучува правото на азил, основна заштита и помош за интеграција.

Австрискиот Закон за азил и Законот за основна помош ги поставуваат основите за заштита на бегалците, но и секоја од сојузните покраини има одреден степен на автономија во спроведувањето на интеграциските политики и управувањето со средствата.

Главниот дел од средствата доаѓа од државниот буџет. Се користат и средства од Европската Унија, a тоа се фондовите за мигранти, како што е АМИФ (Фонд за азил, миграција и интеграција) Покраините на крајот додаваат средства според специфичните потреби во текот на годината.

Основна помош од 800 до 1.100 евра

Австриските власти обезбедуваат различни облици на помош за бегалците, вклучувајќи ги и оние од Сирија, преку систем на социјална помош, станбена поддршка, образование, здравствена заштита и други бенефити. Сите износи не се исти и варираат од година на година.

Бегалците во Австрија, како и другите лица со статус на азиланти, имаат право на социјална помош, која се заснова на основните животни потреби, вклучувајќи храна, сместување, облека и други основни услови за живот. Висината на оваа помош зависи од статусот на бегалецот, но може да се опише рамковно.

На пример, Основната социјална помош за возрасни лица може да биде меѓу 800 и 1.100 евра месечно, во зависност од регионот и специфичните околности. За семејства со деца износот може да биде поголем, бидејќи се зема предвид бројот на членови во домаќинството. Секако тука е и помошта за деца, кои исто така имаат право на социјална помош. Висината варира во зависност од нивната возраст и специфични потреби. За деца до шест години, износот на месечната помош може да биде околу 250 до 350 евра, додека за постари деца може да биде поголем, околу 400 до 600 евра месечно.

Субвенции за стан

Бегалците во Австрија често имаат право на субвенционирано сместување. Во рамките на социјалната помош, сместувањето им е обезбедено преку различни облици: од престој во бегалски кампови до субвенционирано приватно изнајмување станови. Висината на оваа помош зависи од местото на живеење и бројот на членови во семејството.

За време на првите неколку месеци по пристигнувањето, бегалците престојуваат во прифатни центри, каде што им е обезбедено бесплатно сместување. Овој трошок во целост го покриваат властите.

Ако бегалците решат да се преселат во приватно сместување, можат да добијат субвенционирана помош за наемнина која се движи меѓу 200 и 600 евра месечно, во зависност од местото и од големината на станот. Во Австрија е јасно пропишано колку квадратни метри животен простор се потребни по лице (за возрасно лице најмалку 9 квадратни метри, а за дете под 6 години минимум 6 квадратни метри). Со оглед на тоа дека станува збор за поголеми семејства, и становите се поголеми.

Бесплатна здравствена заштита

Бегалците во Австрија имаат право и на бесплатна здравствена заштита. Тоа вклучува основна здравствена заштита, лекување во болници, лекови, превентивни прегледи, стоматолошки услуги и други облици на медицинска помош.

Бегалските деца имаат право на бесплатно школување, вклучувајќи основни и средни училишта, како и посебни програми за интеграција. Исто така постојат и специјализирани програми за интеграција за деца што немаат доволно знаење на јазикот.

Австриските власти на возрасните лица им бесплатни курсеви по германски јазик како и курсеви за професионална преквалификација. Овие курсеви можат да бидат бесплатни или субвенционирани за да им помогнат на бегалците да се интегрираат во општеството и да најдат вработување.

Детски додаток

За семејства со деца, Австрија обезбедува дополнителни бенефити, какви што се: семеен (детски) додаток, кој претставува дополнителна финансиска помош и се доделува на семејствата со деца, во зависност од бројот на деца. Просечниот износ на помошта за семејство може да биде меѓу 150 и 300 евра месечно по дете.

На родителите што остануваат дома со децата може да им биде доделен дополнителен износ, кој се движи околу 500 евра месечно во текот на периодот на родителско отсуство.
Бегалците исто така добиваат ваучери за купување облека, обувки и други материјални добра потребни во едно домаќинство.

Со оглед на сите претходно опишани видови помош, бегалец што живее во Австрија може да добие значителни средства на годишно ниво. Врз основа на просечните износи, може да се процени дека годишната помош по едно возрасно лице или семејство, a во зависност од статусот и бројот на членови во семејството, може да изнесува меѓу 15.000 и 30.000 евра.

Само сириската популација во Австрија има околу 90.000 членови, од тоа само во октомври 2024 година има 21.532 нови барања за азил, што е зголемување од 6,8 отсто во однос на истиот месец во 2023 година, a вкупно 21.275 барања за азил од почетокот годинава до октомври 2024 година. Врз основа на овие податоци многу лесно може да се добие конечен број колку австриската држава дава помош, или поедноставно речено колку средства издвојуваат даночните обврзници на Австрија преку плаќање даноци.

Билет во еден правец

Поевтина и секако исплатлива опција за Австрија е практиката да им се даде одредена финансиска помош на бегалците што одлучуваат да се вратат во својата татковина, во овој случај, во Сирија. Овој процес на враќање на бегалците со финансиска поддршка, таканаречена „долгорочна реинтеграциска поддршка“, е вообичаена практика и не предизвикува големи контроверзии, за разлика од Германија, каде што слични предлози предизвикаа сериозен негативен одговор од јавноста.

Парите за враќање ги добиваат оние што одлучуваат да се вратат во својата татковина. Тие може да добијат до 900 евра како помош за патни трошоци, плус 200 евра кога ќе пристигнат во својата земја од каде што дошле.

По враќањето, бегалците добиваат и дополнителна помош за реинтеграција во висина од 2.800 евра. Овој износ се обезбедува во форма на материјални добра, како на пример мебел, средства за основните животни потреби или некои други форми на помош, кои помагаат во нивното повторно воспоставување на животот во татковината.

Овие програми се дел од австриската политика, која има за цел да им помогне на луѓето што сакаат да се вратат во својата татковина и повторно да се интегрираат, додека во Германија таквите обиди се соочуваат со поголем отпор.