Испраќањето на рој руски беспилотни летала во Полска ја разниша и онака кревката доверба во рамките на НАТО. Според аналитичарот Роберт Каган, кој пишува за The Atlantic, кризата на алијансата — која долго време се негираше или одложуваше — сега стана реалност. САД се соочуваат со прашањето дали навистина остануваат гарант за безбедноста на своите европски партнери.

Трамп со години испраќаше нејасни сигнали околу американските обврски кон Европа, додека европските сојузници се обидуваа да ја одржат фасадата на трансатлантско единство, избегнувајќи директно соочување со потребата за самостојно финансирање на сопствената одбрана.

Путиновата пресметка со воздржаната Америка

Иако Москва негира дека стои зад нападот, Каган потсетува дека нападот врз снабдувачките линии за Украина отсекогаш бил дел од руските воени сценарија. Историски гледано, држава што испорачува оружје на друга војувачка страна се смета за дел од конфликтот, па Путин можел многу порано да го оправда ударот врз Полска или Романија, се наведува во текстот.

Американската воздржаност — уште од првите денови на војната — само го охрабри Кремљ. Вашингтон испорачуваше оружје на Киев, но внимателно избегнуваше чекори што би се сфатиле како директна конфронтација со Русија. Ниту бродови во Црното Море, ниту приближување на американски сили кон Украина. Таа политика, според Каган, му овозможи на Путин да преживее опасни моменти и да започне со притисоци врз соседите на Украина, особено Полска и Романија.

Американска воздржаност и европска илузија

Според анализата на американскиот тинк-тенк САД уште од 2021 година знаеле дека Путин планира инвазија, но наместо превентивни воени потези, ја избраа опцијата на предупредувања и дипломатски притисок.

Кога руската војска заглави во Украина, Вашингтон сепак остана воздржан — испорака на оружје, но со строги ограничувања. Сѐ што можеше да се интерпретира како агресивен чекор беше избегнато.

Во Европа, пак, владееше илузијата дека времето ќе работи во нивна корист: или Трамп ќе се повлече од политиката, или европските армии ќе добијат доволно сила за да ја намалат зависноста од Америка. Но, нападите врз Полска покажаа дека тој луксуз е минато.

Вистинската цел: колапс на НАТО

Според магазинот, Путин денес не се бори само за Украина, туку и за поширока стратегиска цел: слабеење или дури и распад на НАТО. Последните месеци Русија спроведува „војна во сенка“ против земјите од Алијансата — саботажи на инфраструктура, пожари, па дури и обиди за атентати врз европски одбранбени претставници.

Нападот со дронови врз Полска го изнесе овој таен конфликт на виделина. Ако Вашингтон, особено администрацијата на Доналд Трамп, не преземе ништо по напад врз земја членка на НАТО, тогаш Европа ќе мора да се соочи со вистината: американската безбедносна гаранција е веќе доведена во прашање.

Последици по Европа и Украина

Во Полска веќе расте скептицизам околу продолжената поддршка за Киев, а руските напади можат дополнително да го зајакнат тој став ако Американците се покажат несигурни.

Во таков амбиент, Украинците би биле принудени да размислуваат за иднина без надворешна поддршка, што практично би ја осудило земјата на капитулација или драматични отстапки кон Москва.

За Европа, пак, тоа значи отворање на нова ера на безбедносна самостојност, со многу повисоки трошоци за одбрана и со ризик од нови поделби меѓу истокот и западот на континентот.

Европа пред избор без Америка

Сепак нападот врз Полска претставува најголемиот тест за НАТО од неговото основање. Ако САД одлучат да останат пасивни, Европа ќе мора да одлучи дали е подготвена да ја преземе сопствената безбедност врз свои плеќи. Тоа ќе значи драматично зголемување на воените буџети, нови стратегии и веројатно создавање паралелни европски структури надвор од американската сенка.

Путин токму на тоа и игра: на исцрпување на трансатлантската врска и на креирање на нова геополитичка реалност во која САД повеќе не се клучниот чувар на европската стабилност. Прашањето е дали Европа е подготвена за такво утре, стои во текстот на американскиот магазин.