Паралелна албанска академија на науки и уметности, која ја турка владејачката Вреди, е форма на притисок за да се отвори МАНУ кон академици и административци Албанци, но и контра политиките на владиниот партнер ЗНАМ, брифира за „Слободен печат“ висок владин функционер од Вреди. Тој вели дека ако МАНУ не се отвори за Албанците, тогаш албанска академија ќе има.

И додека носечкиот партнер во Владата, ВМРО-ДПМНЕ е децидна дека паралелна академија во Македонија ќе нема, во Тетово „Академско здружение за наука и уметност на Албанците“ седна на нова средба со четирите градоначалници на Вреди, кои најавија финансирање на академијата со општински пари. На средбата, освен градоначалниците на Тетово, Чаир, Гостивар и Желино – Билал Касами, Висар Ганиу, Валбон Лимани и Блерим Сејдиу – присутен беше и лидерот на Алтернатива Зеќирија Ибрахими. Тој неодамна најави дека албанската академија ќе почне со работа следната година.

МАНУ треба да се реформира

Функционерот од Вреди за „Слободен печат“ вели дека МАНУ треба да се реформира и дека не држат објаснувањата на Академијата дека има академици Албанци, а на конкурсите за службеници нема интерес, односно дека ниту еден Албанец не конкурирал за работа во Академијата.

– Добро е и кај Албанците да се отвораат такви теми, да бараат наука, академија, образование. Зошто во администрацијата на МАНУ има нула Албанци? Не држи објаснувањето дека не конкурираат за работа. Зошто МАНУ не отвора врата и ги принудува Албанците да бараат свои институции, своја академија. Треба да се смени менталниот склоп. Иницијативата за албанска академија е последица, причината е МАНУ – вели функционерот.

Според него, во зависност од тоа како барањето ќе се рефлектира врз МАНУ, така и тие ќе ја туркаат иницијативата за албанска академија.

– Иницијативата е притисок МАНУ да се реформира, да ги отвори вратите и да биде институција за сите, а не само за Македонците. Исто така, ова беше реакција на политиките на Максим Димитриевски. Како Влада сме се одлучиле да се бориме против корупцијата, а за економски развој, децентрализација, животен стандард, а Максим сака да ја смени агендата, да игра на друг терен. Ако е така, еве повели, тука сме. И на премиерот му кажав – не се занимавај со последицата, причината е Максим. Во државата има 34 институции што се занимаваат со македонската историја, јазик, идентитет… Албанците имаат само една, тоа е Институтот за духовно и културно наследство на Албанците. Значи, има простор да се прошири тој дел, да се отвори институт за албанологија. Има повеќе форми како да се апсолвираат тие прашања. Реално, Албанците како втора заедница треба да имаат свои институции кои ќе се занимаваат со албанската историја, јазик… – вели функционерот.

Митева: Во Македонија има академија, тоа е МАНУ

Портпаролката на Владата Марија Митева за средбата на претставници на Вреди со Академското здружение за наука и уметност на Албанците вели дека во Македонија има таква институција.

– Како Влада цениме дека сите политички и општествени чинители треба да имаат една единствена цел, а тоа е како да се подобри животниот стандард на граѓаните. Цениме дека во науката никогаш не треба да се даваат никакви други примеси, освен за тоа како да се унапреди. Во Македонија има таква институција, тоа е МАНУ – вели Митева.

Претходно, и премиерот Христијан Мицкоски изјави дека иднината не е во поделби, туку во обединување и дека МАНУ е институцијата за развивање на науката и уметноста.
Против паралелна академија се произнесе и МАНУ. Од Академијата порачаа дека отсекогаш биле отворени за сите граѓани што ги исполнуваат високите научни и уметнички критериуми за членство во неа, независно од етничката, верската и каква било друга припадност, и дека за политичките партии и нивните влијанија никогаш немало место во МАНУ. Академијата нагласува дека во Македонија, како и во земјите од регионот и насекаде во светот, постои само една национална академија која ја претставува државата во европската и во други меѓународни асоцијации на академии.
Иако од Владата повеќепати повторија дека коректна е комуникацијата помеѓу владините партнери, сепак речиси стана практика Вреди и ЗНАМ преку етнички прашања да го билдаат партискиот рејтинг. Иницијативата за албанска академија е само едно од прашањата поради што во изминативе 100 дена Влада се судрија Вреди и ЗНАМ. Препукувања меѓу владините партнери имаше и за албанското знаме во кабинетите на министрите Албанци, за координациите во Владата само на министрите Албанци, за заклетвата на претседателот на Собранието Афром Гаши прво на албански јазик…

Касами: Проектот албанска академија не е против никого

Лидерот на Беса и градоначалник на Тетово Билал Касами повтори дека Вреди го поддржува проектот албанска академија.

-Дојдено е времето и Албанците да бидат претставени соодветно и на академско ниво. Сигурно дека го почитуваме ставот на нашиот коалициски партнер за овој проект. но подвлекувам дека нормална е ваква иницијатива. Отворени сме за дебата со партиите на Македонците и со сите општествени и научни фактори во државата зашто овој проект не е против никого. Проектот е и Албанците да придонесуваат со својот потенцијал во делот на развојот на науката – рече Касами и додаде дека преку договор со коалициските партнери и преку широка дебата ќе се бара начин да се озакони албанската академија.

МАНУ е инертна веќе 57 години, соопштија од Вреди

Годишно финансирање проекти од суштинско значење за унапредување на интелектуалната и на научната мисла на Албанците била тема на средбата на градоначалниците од Вреди со Албанското здружение за наука и уметност на Албанците.

– Неопходноста од создавање албанска академија е инертноста на МАНУ за реформи што треба да ја одразуваат фактичката состојба, а не се случуваат веќе 57 години. Овој исклучиво научен проект на Вреди нема за цел да предизвикува етнички тензии ниту паралелизам во државната образовна номенклатура, туку да изградиме уште една научна установа, која ќе ја обедини автентичната албанска мисла во заеднички и рамномерен општествен развој – соопштија од Здружението по средбата.

Оттаму информираат дека ги презеле и првите чекори за финансирање на академијата со помош на општините со кои раководат кадри на Вреди.

– Коалицијата Вреди покажа дека е тука за да донесе реални промени и реформи. Преку овој проект не создаваме само нова институција, туку и нова иднина за сите млади интелектуалци Албанци. Нашата посветеност е максимална и заедно ќе го туркаме овој проект со сериозноста што ја заслужува. Ова е важен чекор кон иднина каде науката, уметноста и слободната мисла ќе бидат столбови на нашиот национален развој – велат од Вреди.