Загрозен дијалект на грчкиот јазик што ја зборуваат само неколку илјади луѓе во оддалечените планински села во северна Турција е опишан како „жив мост“ кон античкиот свет, откако истражувачите идентификувале карактеристики кои имаат повеќе заедничко со јазикот на Хомер отколку со современиот грчки јазик, пишува британски Гардијан.

Точниот број на луѓе кои го зборуваат јазикот познат и како Ромејка е тешко да се измери. Дијалектот нема пишана форма, но преживеал усно во планинските села околу Трабзон, во близина на брегот на Црното Море.

Со оглед на тоа што неговите преостанати говорници стареат, на дијалектот сега му се заканува изумирање, што доведе до тоа еден академик од Универзитетот во Кембриџ да лансира алатка со која се дава „последна шанса“ за да ги зачува неговите уникатни јазични структури пред да биде предоцна.

Проектот Краудсорсинг Ромејка ги поканува луѓето ширум светот да прикачат снимка на која зборуваат на јазикот. Јоана Ситариду, професорка по шпанска и историска лингвистика, рече дека очекувала дека многумина од нив најверојатно ќе бидат во САД и Австралија, како и дека ќе се рашират низ Европа.

„Постои многу значајна дијаспора која е одвоена по религија и национален идентитет [од заедниците во Турција], но сепак споделува толку многу“, рече таа.

Ситариду утврдил дека наместо да се развива од современиот грчки, Ромејка потекнува од хеленистичката форма на јазикот што се зборувал во вековите пред Христа, и споделува некои клучни карактеристики со старогрчкиот.

Пример е инфинитивната форма на глаголот, која во Ромејка сè уште ја користи формата што се наоѓа во старогрчкиот јазик. Оваа структура станала застарена во сите други грчки дијалекти во раниот средновековен период.

Како резултат на тоа, Ситариду заклучил дека „Ромејка е сестра, а не ќерка на современиот грчки јазик“, откритие што таа вели дека го нарушува тврдењето дека современиот грчки е „изолиран“ јазик, што значи дека не е поврзан со кој било друг европски јазик.

Двата јазици не се меѓусебно разбирливи, вели таа, сугерирајќи дека соодветна споредба би биле луѓето кои говорат на португалски и италијански, кои и двата потекнуваат од вулгарен латински наместо еден од друг.

Иако историјата на грчкото присуство во Црното Море не е секогаш лесно да се одвои од легендата, грчкиот јазик се проширил со ширењето на христијанството. „Преобраќањето во ислам низ Мала Азија вообичаено беше придружено со лингвистичка промена на турскиот јазик, но заедниците во долините ја задржале Ромејка“, рече Ситариду.

Спротивно на тоа, заедниците од грчки јазик кои останале христијански станале поблиски до современиот грчки јазик, особено поради големото школување на грчки јазик во 19-тиот и почетокот на 20-тиот век.

Со Договорот од Лозана од 1923 година, Турција и Грција го разменија своето христијанско и муслиманско население, но бидејќи заедниците што зборуваат Ромејка во регионот на Трабзон се муслимански, тие останале во својата татковина.

Меѓутоа, како резултат на опсежниот контакт со турскиот, културната стигма и миграцијата, јазикот сега е загрозен, објаснува Ситариду. Голем дел од луѓето во регионот се над 65 години, а помалку млади луѓе го учат јазикот.

„Она што е многу важно за овие [малцински] јазици и за овие говорни заедници е да си го задржат чувството на припадност и кои се тие. Затоа што ги поврзува со нивното минато, како и да го гледате вашето минато.