Месец мај, месец на женско здравје. Кога е време прв пат да се посети гинеколог, колку често треба да се прават редовни прегледи, како полесно да се помине менопаузата се само дел од прашањата за кои во емисијата „Слободен печат“ одговор побаравме од доцент доктор Анета Сима, специјалист гинеколог, акушер од Клиниката за гинекологија и акушерство во Скопје.

Докторката вели дека девојчињата најчесто бараат нивна помош, односно прв пат одат на гинеколог со добивањето на првиот циклус.

– Гинеколог многу ретко се посетува пред тоа, само доколку постојат некои нарушувања. Тоа се случува обично околу 10-12 годишна возраст. Доколку се во ред, најчесто нема причина за загриженост. Дури и ако циклусите се нередовни во овој период, во првите 5 така наречени менструални години, дозволени се тие осцилации на циклусот и неправилности заради незрелоста на таа хормонска оска којашто го диктира тој менструален циклус-вели Сима.

Таа објаснува дека последниве десетина години се зголемува свеста кај жените за редовна посета на гиниколог што е за поздравување.

-Освен овие промени со циклусот, други нарушувања што се потипични во ова возраст, и до адолесценцијата е така наречениот полицистично-вариален синдром, којшто најчесто и не знаат дека го имаат. Меѓутоа, дава некои промени од типот на зголемена влакненост, зголемена телесна тежина, акни, што во пубертетот особено им пречи на девојчињата-вели Сима.

Таа објаснува дека може и да доцни циклусот, и да биде оскуден, и тоа е уште повеќе аларм за веднаш да се посети гинеколог.

– Редовни прегледи во овој период до адолесценцијата не се некои посебно задолжителни, освен ако нема некои отстапувања. Во овој период е многу важно да ја напомнам важноста од информација за контрацепција, бидејќи во овој период до адолесценцијата го започнуваат најчесто сексуалниот живот. И тука треба да се обрне многу внимание, најмногу заради тоа што е сè поголем бројот на малолетнички бремености. Тоа е еден голем сериозен проблем на којшто веќе работиме. А втората причина којашто многу чисто се заборава е потребата за заштита од сексуално преносни болести-вели Сима.

Според нашите правилници Фондот за здравство дозволува да се избере матичен гинеколог меѓу 12 и 18 години. Докторката вели дека сè уште има средини во кои не се зборува за превенцијата од рана бременост.

– Зависно од која средина доаѓаат и каде се наоѓаат, сè уште има региони што се стигматизирани на некој начин и мислиме дека сè уште недостасува едукација, сериозна. Ние правиме напори во соработка со Министерството за здравство да направиме советувалиште за контрацепција за млади. Меѓутоа, сепак, според мене, како родител, останува дека семејството е она основна единица од каде што треба да тргне воспитувањето, мајките, тука ги потенцирам за девојчињата-вели Сима.

Во текот на годините кои работи видела бремености на 13 и 14 години, а веќе на 15 години, породувањето е вообичаено за некои средини.

– Ние сме онака вчудовидени, а тие најнормално си се породуваат, изминативе 5-6 месеци имавме 2 или 3. Значи, доаѓаат од такви средини каде што е тоа нормално, така го прифаќаат, така се однесуваат, да не речам и поубаво соработуваат и најнормално оди породувањето за разлика од повозрасните родилки-вели Сима.

Што се однесува до репродуктивниот период, тој е еден голем период од животот на една жена, кога се случуваат и физиолошки промени. Сима вели дека трендот во последните години е некое освестување и сè поголема потреба од барање помош, од контроли.

-ПАП тестот сам по себе е цитолошка метода којашто има за задача да ги открие оние рани промени и да делува превентивно на карциномот, најмногу на грлото, на матката. Затоа се прави. Моментално се прави ПАП тестот на интервалот три години. Зборувам за пациентки коишто не имаат никакви тегоби.Веќе и во Европските земји се воведува таканаречен скрининг со ХПВ типизација-вели Сима.

Таа вели дека превентивно се препорачуваат редовни гинеколошки контроли, минимум барем еднаш во годината. Тоа подразбира преглед под спекулум, гинеколошки ултразвук, ПАП тест, доколку имаме потреба и проблем. Дополнето е со ХПВ, типизација, колпоскопија, значи има методи на следење. Околу доцната бременост Сима вели дека прво бебе се планира после 35 години.

-Ова според нас е доцна. Опаѓа стапката на наталитет, расте стерилитетот. После ковид имаше епидемија на малигнитет. Најголем дел се јавуваа во доцна фаза кога преживувањето е ниско и сè уште има епидемија на малигни болести, некако се провлекува. Стапката на преживување не е променета. Што се однесува до стерилитетот, можам да кажам дека е енормен, посебно машкиот стерилитет. Ковидот не почести со една бројна патологија-вели Сима.

За вакцинацијата за ХПВ вели дека е на многу ниско ниво. За третиот период од животот на секоја жена вели дека е менопаузата.

– Тоа е период во којшто секоја пациентка ќе си го добие буквално да кажам, она што не го направила за себе во текот на животот. Ќе и се врати како бумеранг во овие години-вели Сима.

Таа објаснува дека секоја пациентка треба да грижи за себе, за своето здравје, треба да прави превентивни прегледи, да оди редовно на контроли, да се грижи да одржува нормална телесна тежина, да води активен живот, да внимава на својата исхрана.

– Таа жена ќе старее здраво и ќе биде здрава и во подоцнежни години. И обратно, секоја негрижа ќе се рефлектира со понатаму рано појавување на хронични болести. За секоја жена препораката е да се грижи за себе, да си го чувства телото и да го слуша-вели Сима.

Целото интервју погледнете го во продолжение: