Невозможна мисија ќе биде владината намера да ги врати на село оние што никогаш немале црно под ноктите, кои не ги разбудила песната на петелот, не виделе лопата или фатиле да молзат крава опиени од шталската „арома“… Случајно или не, креаторите на оваа операција заборавија дека оној што еднаш фатил џаде кон градот, речиси никогаш не помислил да се врати. Постарите жители остануваат само за да не го скршат атерот на своите предци, но таквата судбина не им ја посакуваат на нивните деца. Денес ретки се тие што сакаат да садат пченица, да се борат со плевелот, да гледаат како климатските промени им го уништуваат трудот, да се борат со прекупувачите за денар повеќе.

Македонските села не се како од разгледниците од Австрија, Словенија или Швајцарија. Проблем се инфраструктурата, сообраќајните врски, здравствената заштита, училиштата… Многу рурални места немаат канализација, редовно снабдување со намирници, лекарот доаѓа еднаш или поретко, да не зборуваме за детски градинки.

Нејсе, Владата најавува финансиска поддршка до 100.000 евра за млади брачни парови што би се преселиле на село и би се занимавале со земјоделие. Парите треба да им помогнат да инвестираат во изградба или во реконструкција на објекти, да купат земјоделска механизација, земјоделско земјиште или добиток. Ова е само дел од мерките од Предлог-закон за земјоделство и рурален развој. Главен услов да ја добијат оваа поддршка е да не се постари од 40 години, да се занимаваат со земјоделска дејност и да живеат во руралната средина во рамки на семејното земјоделско стопанство во наредните 10 години. Целта е заживување на руралните средини.

Сето тоа е добро, но станува збор за уште една предизборна идеја, која ќе заврши неславно како и многу други вакви претходни. Трагите од една слична скорешна операција за заживување на селската идила водат кон 2016 година, кога тогашната Влада иницираше проект „Од град во село, за нов почеток“, со кој планираше помош и до 6.000 евра за купување, обнова или градба на куќа во опустените села, бенефиции за бесплатно државно земјоделско земјиште до три хектари, како и еднократна месечна субвенција од по 15.000 денари во период од 18 месеци… Но, никогаш не се дознаа ефектите од тој проект.

И некогашниот премиер Димитар Ковачевски во 2023 година на големи ѕвона го најави проектот „50 села, 50 приказни“ со цел да се привлечат македонски граѓани што емигрирале во странство да инвестираат во руралниот туризам во своите родни села?!

Во меѓувреме, се празнат не селата, туку и градовите во речиси секој дел од државата. Повеќе од 420 населени места во Македонија имаат изгубено повеќе од половина од своето население последниве 20 години. Податоците од Пописот 2021 на Државниот завод за статистика покажаа дека 205 населени места немаат ниту еден жител, а 218 имаат помалку од 10 жители. Имаме внатрешни миграции од село во град, но и обратно од град во село. Најмногу празни села има во штипската општина – 14, на подрачјето на Радовиш и Новаци по 13, во Валандовско 11, во Прилепско 9…

Сосила не се создаваат земјоделци. Ја тераме младината да поправа нешто што со децении е запоставено, предадено на забот на времето, насадено со фабрики или фотоволтаици. Се сетивме дека нема кој да нè нахрани и дека субвенциите ги фрламе во бунар без дно. Руралните средини ќе станат привлечни само ако се решат, пред сè, веќе споменатите проблеми поврзани со секојдневното живеење. Не се доволни лицитации со стотици илјади евра. Треба барем да се упристои живеењето на село како за почеток, а дури потоа да зборуваме за „инвестиции“ во земјоделието. Зашто, од земја тешко се живее во земја во која и онака тешко се живее.