Една милијарда и триста милиони евра, плус 300 милиони евра за експропријација, ќе чини изградбата на четирите патни делници во должина од 108,8 километри, а кои до 2027 година треба да ги изгради американско-турскиот конзорциум „Бехетл и Енка“. За годинава во буџетот на Јавното претпријатие за државни патишта веќе се обезбедени 244 милиони евра, а толкави буџетски средства треба да се обезбедуваат во наредните пет години. Според договорот, кој денека се потпиша во Владата, на 22 април годинава ќе почне изградбата на автопатските делници Тетово-Гостивар (17,5 км) Гостивар-Букојчани (30,3 км) и Прилеп-Битола (39,3 км), а од 12 декември и делницата Требеништа-Струга-Ќафасан во должина од 21,7 километри. Паралелно ќе се проектира и ќе се гради, а изведувачот доби обврска тоа да го прави сам или преку домашни проектантски фирми. Инаку, експропријацијата на земјиштето сè уште не е почната.

Овој проект од самиот почеток го следат контроверзии, со оглед на фактот дека прво беше заобиколена законската регулатива и беше донесен нов закон „во четири очи“. Проблеми се јавија и при изборот на фирмата што ќе врши надзор над изградбата, а опозициската ВМРО-ДПМНЕ обвини дека компанијата што е избрана ја добила лиценцата, само 3 недели по распишувањето на јавниот повик за избор на надзор. Но и покрај сомнежите од медиумите и од опозицијата за компаниите избрани за надзор, Владата и „Бехтел и Енка“ го потпишаa договорот.

Пристап до три морски пристаништа

Премиерот Димитар Ковачевски ја најави изградбата како историски проект и порта кон ЕУ.

– Почнуваме историски мега-инфраструктурен проект. Освен порта кон ЕУ, македонските бизнисмени ќе добијат пристап до три морски пристаништа. Современата патна мрежа е нашата цел. Целата постапка е според специјалниот закон за кој се изјаснија сите политички партии во Собранието, а врвниот квалитет на изградбата го гарантираат референциите на избраната компанија. Ако сте се возеле по автопатиштата низ Косово, Албанија, Хрватска и Србија, кои се со врвен квалитет, тогаш треба да знаете дека тие се дело на „Бехтел и Енка“. Нивна обврска е запазување на роковите, а јас сум убеден дека тие ќе го постигнат тоа. И наместо да зборуваме за историски чин, ние еден месец се занимаваме со озборувања за корупција. Ако има нешто сомнително во изборот на фирмата што ќе го врши надзорот, тогаш тоа треба да го испита Јавното обвинителство – истакна на прес-конференција по потпишувањето, премиерот Димитар Ковачевски.

Претставникот на „Бехтел и Енка“ Марк Алисон, пак, рече дека ова е навистина возбудлив проект на кој ќе работат и вети дека тој ќе биде направен по највисоки стандарди.

– Мило ми е што ќе работиме со Владата на Република Северна Македонија на овој навистина возбудлив проект за транспорт. Патната поврзаност низ регионот и во Северна Македонија се навистина важни. „Бехтел и Енка“ имаат особена историја во испорачувањето проекти, особено сложени. Ја презедовме одговорноста да одржиме највисок стандард што е навистина мошне сериозно за овој проект. Се радуваме за овој почеток – додаде Алисон.

Еден километар во просек ќе чини 12 милиони евра

Директорот на ЈПДП Ејуп Рустеми и вицепремиерот Артан Груби по потпишувањето на договорот соопштија дека годишно во просек ќе се градат по 23 километри автопат, а цената во просек ќе биде 12 милиони евра по километар.

– Целосно е почитуван Законот за склучување на договорот со стратешкиот партнер. Експропријацијата уште не е почната бидејќи ова е нов модел на градење на автопатишта. „Бехтел и Енка“ и ќе проектира и ќе гради – рече Рустеми.

Министерот за транспорт и врски Благој Бочварски посочи дека цените за изградба се базираат врз физибилити студијата изготвена од Градежниот факултет и ревидирана од консултантската компанија „Гранд Тортон“.

– Договорот со изведувачот е изготвен во согласност со принципот на ФИДИК договорите, а тоа е принципот на измерени количини. Тоа подразбира дека плаќањата ќе се вршат според реализираните работи на терен и на тој начин ќе се има целосна транспарентност на извршените работи и на потрошените средства – рече Бочварски.

Целата изградба треба да трае до 2027 година. Предложениот динамички план предвидува рок од 33 месеци за изградба на Тетово-Гостивар, 49 месеци за Требеништа-Струга-Ќафасани 57 месеци за Гостивар-Букојчани и за Прилеп-Битола. Финансирањето на проектот е од Буџетот на државата. За проектот, „Бехтел и Енка“ се номинирани за стратешки партнер од државата. Надзорот ќе го врши „ИРД инженеринг“, кој како консултант за финансиски трансакции во име на Владата во изминатиот месец ги водеше преговорите со конзорциумот.

Спировски: „ИРД“ вршеше надзор на сите најважни автопатишта во земјава

Дарко Спировски, директор на подружницата на компанијата „ИРД“, која беше избрана на тендер за да врши надзор врз изградбата, истакна дека тие постојат дваесет години и речиси 90 отсто од нивните приходи се од надзорните операции. Тие ја вршеле контролата и на автопатот Демир Капија-Смоквица чие пречекорување било во рамките на три отсто од проектот.

– Наша обврска е на терен да имаме 80 локални контролори и 11 клучни позиции се за странски стручњаци – објасни Спировски.

Градевме по 5 километри годишно, а сега ќе биде и по 25

Во последните 32 години државата градела околу пет километри на годишно ниво, а со овој проект имаме 22-25 км на годишно ниво.

– Разликата е голема и ќе го видиме квалитетот на работите што го врши овој конзорциум, а го имаме видено тоа во Србија, Косово, Албанија и Хрватска. Гледам дека сите граѓани се многу уверени дека овој проект е безбеден во рацете на конзорциумот и затоа ви посакуваме успех – рече вицепремиерот Артан Груби во својство на раководител на управувачкиот комитет на овој инфраструктурен проект.