Македонија сè повеќе се ориентира кон производство на струја од соларна енергија, но можеме и мораме уште повеќе да инвестираме во иновативни решенија, бидејќи дури 40 отсто од светското загадување доаѓа од загревањето на домовите. Во земјава секојдневно се зголемуваат апетитите за поставување фотоволтаици, а според последните податоци на Регулаторната комисија за енергетика заклучно со април годинава, издадени се лиценци за фотонапонски централи со инсталирана моќност од близу 88 MВ. Професор Илија Насев, претседател на Македонската соларна асоцијација, вели дека не е важно само да се купат фотоволтаици, инвертери, соларни централи или топлински пумпи, туку тие мора да се сертифицирани според светски стандарди. Тој инсистира дека во земјава не се почитуваат критериумите при субвенционирањето на обновливите извори на енергија и дека нивното доделување како на лотарија и по системот „прв дојден, прв услужен“, не постои никаде во светот.

– Претходно треба да бидат дефинирани критериумите за субвенциите, како, на пример, според ефикасноста и според долгорочната стабилност. Доколку тоа не го поседуваат системите што ќе се монтираат, тогаш граѓаните ќе бидат незадоволни – додава Насев.

Во последниве години земјоделците се бунат дека монтажата на панелите им го „троши“ обработливото земјиште. Професорот Насев се согласува со таа констатација и додава дека треба да има план и стратегија на кои места треба да се поставуваат фотоволтаиците. Според него, правењето една, не смее да загрози друга работа, затоа треба да се намали користењето на плодното земјиште за обновливите извори на енергија.

– Обновливи извори секогаш треба да се градат на места што не се обработливи, а такви места во Македонија има многу. Затоа, на пример, покривите се исклучиво добра можност за поставување панели, никому не му пречат, а и не го загрозуваат производството на храна – додава Насев.

Експертите велат дека светски тренд е да се поставуваат соларни панели на земјоделско земјиште, под нив да се садат разни земјоделски култури. Од друга страна, сончевата енергија што се претвора во електрична енергија, потоа може да се употреби во таканаречените хибридни сушници, кои би се искористиле за сушење на зеленчукот од втора и трета класа, кој сега масовно завршува на депониите.

– Македонија има 2 до 2.500 сончеви часа годишно, кои може да се искористат во хрибридните сушници за овошје, зеленчук и крекери. Сега огромно количество релативно добар зеленчук или овошје се фрлаат – велат во компанијата „Екосолар“ од Штип, која се претстави на третиот Саем за обновливи извори на енергија и енергетска ефикасност, на кој учествуваат повеќе од триесетина реномирани компании од регионот и Европа. Инвестициите во агросоларни постројки се многу интересни бидејќи земјоделското производство никогаш не било под поголеми ризици, додаваат експертите. Ризици се климатските промени и последователните промени во плодоредот, земјиштето, па дури и времето на производство. Бербата во лозјата почнува невообичаено рано, веќе во средината на август. Агросоларите, како обновлив извор на енергија, се сметаат за начин за борба против климатските промени, бидејќи може да се користат за зачувување на свежината на набраните плодови.

Во Скопје по третпат се одржа годишниот соларен саем на македонската соларна асоцијација „Солар Македонија“, на кој беа претставени околу триесетина изложувачи од регионот и од Европа. Соларниот саем е активност предвидена во рамките на проектот „Подобрување на вештините за сончева енергија“, кој се спроведува со грантова поддршка на проектот на УСАИД „Активност за јакнење на деловниот екосистем“, имплементиран од Консалтинг за стратешки развој. Целта на проектот е подобрување на постојните и развивање нови деловни услуги за микро, малите и средните претпријатија (ММСП) во Македонија што работат со соларна техника и опрема. Дел од услугите што ќе ги развива „Солар Македонија“ преку грантот се: годишна соларна конференција, обука и набавка на софтвер за димензионирање соларни системи ТПХЦСЦ и соларен саем.