Американскиот претседател Доналд Трамп, иако вети дека ќе ја реформира американската дипломатија, според упатените тој всушност ја крши до тој степен што го поткопува сопственото глобално влијание.

Осум месеци по почетокот на вториот мандат на Трамп, позициите на повеќе од половина од американските амбасадори не се пополнети. Повеќето од водечките позиции во Стејт департментот се пополнети привремено, честопати од луѓе со малку релевантно искуство, пишува Политико.

Многу американски дипломати, особено оние во странство, во голема мера се исклучени од политичките разговори бидејќи се борат да го спроведат она што го нарекуваат збунувачки директиви од администрацијата на Трамп. Многумина исто така се плашат да проговорат бидејќи би можеле да бидат отпуштени или да изгубат унапредување според новите правила што ја мерат нивната „лојалност“.

Никој не сака да ризикува санкции или отпуштање

„За првиот мандат на Трамп, луѓето би рекле: „Ова е погрешно, мора да ѝ кажеме на Белата куќа“. Овој пат нема такво нешто“, изјави еден функционер на Стејт департментот за Политико.

„Зошто некој би го направил тоа? На оваа администрација не ѝ е гајле“, додаде тој.

Функционерите и дипломатите велат дека администрацијата на Трамп ја преобликува дипломатската служба во послаб фактор во меѓународните односи, чии дипломати се само имплементатори, а не креатори на политички идеи. Ова е и покрај плановите на министерот за надворешни работи Марко Рубио да го направи своето министерство централно во обликувањето на надворешната политика.

Томи Пигот, портпарол на Стејт департментот, вели дека Рубио „ја преобликувал дипломатијата и нема да толерира луѓе кои ги користат своите позиции за активно поткопување на целите на легитимно избран претседател“.

Новите приоритети вклучуваат порестриктивен пристап кон имиграцијата, помал акцент на човековите права, хуманитарната помош и промоцијата на демократијата, како и поголем фокус на промоција на американските бизниси.

Исто така, постои чувство на страв во многу делови од американската надворешна служба. Голем дел од тоа се однесува на способноста на дипломатите да комуницираат и да изразуваат несогласување, дури и за основни политички прашања.

„Лојалноста кон одлуките отсекогаш била фундаментален услов на американската надворешна служба, но ако искреното внатрешно изразување е задушено, администрацијата ќе биде слепо во опасност“, рече Роналд Нојман, поранешен амбасадор на САД во Авганистан.

Тест за лојалноста на американските дипломати

Во една амбасада, високи функционери им наредиле на вработените од понизок ранг да „разговараат за сè што е чувствително лице в лице“, рече еден дипломат.

Постојат сомневања дека Стејт департментот инсталирал софтвер за прислушување на тастатурата за да ги следи електронските комуникации на вработените во амбасадата.

Одлуката на Рубио да разгледа дали еден дипломат покажува „лојалност“ кон целите на администрацијата како фактор за унапредување, исто така, предизвикува загриженост.

Многу дипломати нагласуваат дека нивните работни места веќе бараат од нив да ги спроведуваат политиките на администрацијата и дека мора да си заминат ако не можат да го сторат тоа со добра намера. Но, приватно тие го исмејуваат концептот на „лојалност“ како тест за лојалност дизајниран да ги заплаши.

Многумина истакнаа дека ситуацијата на секој дипломат варира во зависност од нивната позиција, локација и административни приоритети. Оние во Израел веројатно добиваат повеќе насоки од оние на Тихоокеанските острови.

Многумина, исто така, признаа дека Стејт департментот честопати бил надвладеан во креирањето политики од други тела, како што се Советот за национална безбедност и Министерството за одбрана, дури и во претходните администрации.

Но, постојат нови загрижености со оваа администрација. Дипломатите се плашат, на пример, од надворешно влијание врз Рубио. Влијателката на крајната десница Лаура Лумер успеа да го убеди Рубио да ги суспендира визите за Палестинците од Газа. Таа, исто така, побара Рубио да отпушти некои дипломати кои се муслимани.

Работата ја извршуваат неквалификувани луѓе

За да ја спроведе наредбата, Рубио и неколку негови заменици презедоа низа чекори, од редизајнирање на приемниот испит за дипломатска служба до отпуштање на илјадници вработени, особено оние кои работеа на прашања како што се човековите права и промоцијата на демократијата.

Во исто време, многу врвни позиции во Стејт департментот, како што се министерот или помошникот министер, не се пополнуваат на трајна основа. Кога политички назначено лице не е достапно, некои пониско рангирани кариерни дипломати, кои се сметаат за симпатизери на идеите на Трамп, се привремено поставени на високи позиции во Стејт департментот, дури и ако немаат вообичаени квалификации.

Прашањата за квалификациите се особено акутни во бирото за Блискиот Исток, еден од најпредизвикувачките оддели за работа поради тековните конфликти и политичките тензии кои долго време добиваат непропорционално големо американско внимание. Неколку луѓе се пожалија дека највисоката функционерка на одделот, политички назначената Мора Намдар, ги унапредила вработените што ги смета за лојални, наместо поискусните, високи дипломати.

Странските лидери се претпазливи кон привремените пратеници

Фрустрациите доаѓаат во услови на растечка загриженост за невообичаено голем број слободни амбасадорски позиции. Според амбасадорските евиденции на Американското здружение за надворешни служби, 110 од 195 амбасадорски позиции во моментов се слободни.

Делумно тој број се должи на бавноста на Сенатот во потврдувањето на кандидатите, вклучително и поради блокадите на демократите. Но, администрацијата, исто така, не успеа да номинира кандидати за повеќе од 60 од тие позиции.

Недостатокот на амбасадор потврден од Сенатот би можел да ја поткопа способноста на Америка да ја комуницира својата надворешна политика во странство. Од една страна, дипломатскиот протокол во некои земји значи дека врвните лидери се помалку склони да се среќаваат со привремени пратеници.