Околу 20 март следната година ќе се одржи подготвителната седница за Законот за јазиците, откако Венециската комисија на 17 или 18 март јавно ќе го објави т.н. пријателски совет за законот, информира претседателот на Уставниот суд Дарко Костадиновски на годишната прес-конференција на Судот. На крајот на јануари се очекува Судот да донесе одлука и за Законот за солидарен данок, а меѓу првите предмети за кои Уставен ќе одлучува се и за измените на Кривичниот законик.Костадиновски оцени дека Уставен годинава бил ефикасен, но и потенцира дека се соочил со непримерни политички притисоци. На политичарите им порача да ги тргнат рацете од Судот, зашто никакви уцени и притисоци нема да им поминат.

Уставен утре на редовен работен состанок треба да ги утврди експертите кои ќе присуствуваат на подготвителната седница на која ќе бидат поканети и 13-те подносители на иницијативи за утврдување на уставноста на делови и на цел Закон за употреба на јазиците.

Предложени повеќе од 20 експерти

– Очекувам дека утре ќе бидат утврдени и спорните прашања и листата на учесници на подготвителната седница. Судијката известител предложи повеќе од 20 експерти по уставно право, по меѓународно право и за човекови права, поранешни судии за човекови права, но секој од судиите може да даде дополнителни предлози. Имаме одговор од Венециската комисија дека пријателскиот совет ќе биде усвоен на седницата на 14 и 15 март, очекувањата се дека тој ќе биде објавен јавно на 17 март или на 18 март. Побаравме претставник од кај нив на подготвителната седница да го образложи пријателскиот совет и ставовите до кои ќе дојде Венециската комисија. Мое очекување е дека на 19-ти, на 20-ти или на 21 март ќе биде одржана подготвителната седница – рече Костадиновски.

Претседателот на Судот е дециден дека подготвителната седница ќе се одржи дури и ако судиите Албанци и судијата Турчин ја бојкотираат, бидејќи за работа на Судот се потребни најмалку пет судии.

– Жалам за недоаѓањето на моите колеги, но нема да дозволам никој да го уценува ниту да ја блокира работата на Уставниот суд. Нашата сила ја црпиме од Уставот. Судот одлучувал и кога работел само со пет судии. Уставните судии треба да го чуваат Уставот. Не може јас прво да бидам Македонец, а потоа уставен судија. Ако почнат нивните етнички преференции да ги ставаат пред Уставот, не може да зборуваме за уставно судство – рече Костадиновски и ги повика судиите да ги вкрстат правните аргументи.
Тој информира дека уште нема потврден одговор дека експерт од Венециската комисија ќе присуствува на подготвителната седница.

Одлуката за Законот за солидарен данок – на 29 јануари

Претседателот на Судот очекува денес или утре рефератот за оспорените измени на Кривичниот законик да биде доставен до него, и во јануари или февруари Судот да расправа по иницијативата. Одлуката, пак, за Законот за солидарен данок ќе биде на 29 јануари. За солидарниот данок има сомнеж за уставноста на целиот закон.
Костадиновски им порача на политичарите да ги тргнат рацете од уставниот суд.

– Останете реално и вистински посветени на заложбите за владеење на правото, за правна држава за европски вредности. Секој што мисли дека владеењето на правото и правната држава ќе биде попречена со политички манипулации, притисоци и влијанија, да не се трудат. Никој не е над Уставот. Секој е должен да го почитува Уставот. Никој не може да има повеќе власт и права од оние што му ги доделил Уставот – порача Костадиновски.

За притисоците од премиерот на Албанија Еди Рама и косовската претседателка Вјоса Османи да не се чепка Законот за јазиците, Костадиновски вели дека Судот не реагирал до официјална Тирана и Приштина, бидејќи тоа не е вообичаено.

– Тоа се непримерени и недостојни изјави. Не е моја работа да коментирам изјави на странски државници. Но, на секоја изјава на домашен или странски чинител што етикетира наше постапување должен сум да реагирам и реагирам – вели претседателот на Уставен.

Костадиновски, иако не именува, јасно е дека кога зборува за притисоци мисли на ДУИ.

– Како изгледа кога политички фактори кажуваат дека нашите постапки водат кон дестабилизација на државата. Како тоа владеењето на правото може да дестабилизира држава? Тоа се недолични изјави и немаат врска со владеење на правото. Јавно сум кажал и дека сме слушнале непримерни изјави и од премиерот за тоа кој ги избрал судиите и кој може да влијае, но едно е политички притисок, а друго е влијание. Ирелевантно е кој ги избрал. Секоогаш некој состав на Собранието ќе ги избере судиите. Тоа никако не може да значи дека тој состав на Парламент може да влијае – рече Костадиновски.

Тој им порача на граѓаните да бидат спокојни, бидејќи Уставниот суд ќе продолжи бескомпромисно да го чува Уставот и граѓанските слободи и права.

– Владеењето на правото и правната држава не можат да повредат ничии права или чувства, напротив, тие се гаранција за вашите слободи и права кои се признати со меѓународното право и утврдени во Уставот. Не дозволувајте вашите чувства да бидат манипулирани од кого било. Силата на Уставот е втемелена во волјата на секој од нас да го штити и да застане зад него. А јас, ќе останам доследен на моето ветување од првиот ден како претседател, лојален сум само на Уставот и никому друг – истакна Костадиновски.

Година на сериозни политички притисоци и влијанија врз Судот

Правејќи пресек на сработеното во 2024 година, претседателот на Уставниот суд посочи дека Судот се соочил со крупни реформи и новини во неговата работа, но, за жал, и година на сериозни политички притисоци и влијанија врз Судот. Тој оцени дека 2024 година ќе биде забележана како година на револуционерни реформи во работењето на Судот, една од најефикасните по однос на предметите што ги решиле.

Според Костадиновски, ова е најефикасната година – решиле 248 предмети, што е за 25 проценти повеќе од претходната кога сме имале 186. Меѓу решените, тука се 136 од годинава, 89 од минатата, 18 предмети од 2022 година, 4 од 2021 и еден од 2020. Донесени се вкупно 107 одлуки и одлучено е по четири барања за слободи и права на граѓани, од кои во две е утврдена повреда, а тоа се случаите поврзани со новинари што известувале за настаните од 27 април 2017 година во Собранието.