Ориз, брашно, леб и други пекарски производи, бисквити, наполитанки, тестенини, месо и производи од месо, млеко, јајца, сирење, кашкавал и други млечни производи ќе имаат ограничени цени до крајот на февруари, место до 31 јануари. Владата на предлог на Министерството за економија го продолжи времетраењето на одлуката за највисоки цени, но таа не е добро прифатена ниту кај стопанствениците, но ниту кај дел од експертската јавност. Сепак, граѓаните се задоволни затоа што се плашат дека без ограничена цена, храната ќе поскапи.

Според Горан Ѓорѓиевски, претседател на Агро-бизнис комората при Сојузот на стопански комори, ограничувањето на цените е популистичка мерка што не дава резултати.

– Немаше потреба да продолжи ограничувањето на цените, дури не е ни тајна дека тоа е погрешен чекор, популистичка мерка на Владата, која може да ги донесе компаниите до просјачки стап. Ако веќе се ограничуваат крајните цени, тогаш каде е ограничувањето на цените на суровините, на платите, на енергенсите? – прашува Ѓорѓиевски.

До 29 февруари е продолжен рокот на замрзнати цени- Оризот, јајцата, лебот, месото нема да поскапат

Тој вели дека предлогот на стопанствениците беше да се направат мерки како во ЕУ, односно тие да се однесуваат на социјално таргетирани групи.

– Не мора секој да плаќа поевтино. Некому ништо не му значи дали лебот ќе биде поскап за 2 или за 5 денари. А на компаниите многу им значи. Еве, конкретно во пекарската индустрија, во однос на пред пандемијата сите суровини се зголемени за речиси 50 проценти. Само да го земеме примерот со урдата, пред кризата беше 70 денари, денеска е 150 денари. Потоа, цената на струјата – пред кризата беше 60 евра за мегават, сега е 100 или 120 евра на берза. Во однос на помалите дуќани, тие многу лесно влегуваат во третата или четвртата тарифа и плаќаат многу високи сметки. Да, има стабилизирање на некои влезни трошоци, но на многу повисоко ниво од што биле и бизнисот сега е во многу тешка состојба – изјави Ѓорѓиевски за „Слободен печат“.

И економскиот аналитичар Абил Бауш смета дека ова е популистичка мерка и дека можело да се очекува оти пред извори Владата ќе ја продолжи одлуката за замрзнатите цени.

– Ограничувањето на цените не даде резултати. Тоа се покажа и преку високата инфлација што ја имавме и која сè уште е на високо ниво. Дури со вакви мерки губи пазарот, нема конкурентски цени, се појавуваат производи во сива економија. Владата имаше на располагање и краткорочни и среднорочни мерки, кои ќе овозможија во времето на инфлацијата да излеземе и попаметни и поштедливи – изјави Бауш за „Слободен печат“.

Зборувајќи за мерките што ни беа на располагање за намалување на инфлацијата, Бауш вели дека на располагање е монетарната политика, која од страна на Народната банка беше коректно водена, но укажува дека не се искористи даночната политика и државата не се покажа штедлива.

– Во екот на кризата се појави солидарен данок, но тоа е лоша одлука. Сепак, требаше да има некаков вид оданочување на одреден вид компании што профитираа, а со тоа ќе имаше повлекување пари од одредени сектори. Значи требаше да има некои даночни реформи. Исто така, требаше да имаме попаметно трошење на буџетските пари и зголемување на платите без економска оправданост во јавниот сектор. Ако место непродуктивно трошење, имаме паметно инвестирање и на краткорочен план ќе можеше се заузда инфлацијата, а самиот ефект на инвестициите ќе стигнеше по неколку години – вели Бауш.

Како Стиглиц и Кругман би ги решиле економските загатки на нашата земја?

Министерот за економија Крешник Бектеши во дебатна емисија на ТВ 24 изјави дека продолжувањето на замрзнатите цени никако не е предизборен потег. Тој вели дека на ова биле приморани затоа што сè уште нема законско решение за нефер трговски практики што е целосно усогласен со директивите на ЕУ, а со цел да не се дава можност за злоупотреба од страна на трговците.

– Владата го прати законското решение со европско знаме, но Собранието сè уште не го стави на дневен ред и затоа сме принудени да донесеме времени мерки за замрзнати цени, односно за продолжување, што сега ќе важат до крајот на февруари. После техничката влада, Собранието ќе продолжи со работа и ќе имаме можност да имаме законско решение и јас се надевам дека ќе биде изгласано. На седница на Владата само ја продолживме истата мерка, каде што највисоките цени на основната храна се цените од ланскиот август минус 10 проценти. Со оваа мерка веќе ја намаливме инфлацијата – рече Бектеши.

Просечната инфлација во 2023 година во однос на 2022 година беше 9,4 проценти, а инфлацијата на храна и на пијалаци 11,7 проценти.