По резултатите од претседателските и парламентарните избори во 2024 година и убедливата победа на ВМРО-ДПМНЕ Република Северна Македонија се наоѓа пред важни можности за економски напредок и развој. Со новата влада под водство на идниот премиер Христијан Мицкоски и неговата партија ВМРО-ДПМНЕ многумина се надеваат на промени што ќе го подобрат животниот стандард и ќе ја зајакнат економијата. Во овој контекст, предлогот за заем од една милијарда евра од една европска земја претставува централна тема на дискусија. Но, дали овој заем навистина е решение за економските проблеми на Македонија?
Идниот мандатар Христијан Мицкоски ја најави својата амбициозна економска стратегија, која вклучува земање на заем од една милијарда евра. Овој заем би можел да пружи брза финансиска инјекција што ќе ја поттикне економската активност и ќе овозможи реализација на капитални проекти. Ова може да вклучува изградба на инфраструктура, модернизација на јавните услуги и инвестиции во образованието и здравството. Но, оваа стратегија има свои недостатоци.
Прво, заемот ќе го зголеми јавниот долг, што може да предизвика долгорочни фискални проблеми. Секој нов заем значи дополнителни каматни трошоци и можност за финансиска нестабилност доколку економските услови се влошат. Понатаму, искуствата од минатото покажуваат дека не секогаш овие заеми се користат ефикасно и транспарентно. Корупцијата и неефикасната администрација може да доведат до тоа средствата да се искористат нерационално, што на крајот ќе ги остави граѓаните со поголеми долгови и малку видливи резултати.
Алтернатива на заемот е привлекувањето на капитални инвестиции од странски инвеститори. Амбициозната економска платформа на ВМРО-ДПМНЕ, која ја донесе убедливата победа на изборите, вклучува стратегија за привлекување капитални инвестиции од странски инвеститори. Овие инвестиции можат да донесат не само финансиски средства, туку и технологија, знаење и нови работни места. За да се постигне ова, потребни се структурни реформи што ќе го подобрат бизнис амбиентот. Овие реформи вклучуваат подобрување на правната сигурност, намалување на бирократијата и унапредување на даночната политика.
Добра клима за инвестиции ќе значи дека странските инвеститори ќе ја гледаат Македонија како атрактивна дестинација за вложување. Ова ќе поттикне економски раст, ќе ја намали невработеноста и ќе го зголеми животниот стандард на граѓаните. Странските инвестиции можат да доведат и до трансфер на знаење и технологии, што ќе ја подобри конкурентноста на домашните компании.
Политичката кампања на ВМРО-ДПМНЕ стави акцент на создавање стабилно и предвидливо деловно опкружување, кое ќе ги охрабри инвеститорите да вложуваат во Македонија. Оваа платформа ветува дека ќе ги искористи најдобрите практики од европските економии за да ги реализира овие амбиции. Со ваква стратегија, новата влада има потенцијал да го насочи економскиот раст во одржлив правец и да обезбеди долгорочен просперитет за своите граѓани.
Штедењето и иновациите се две основи на кои Македонија треба да се фокусира за да постигне одржлив економски раст. Штедењето ќе обезбеди фискална стабилност и ќе овозможи владата да инвестира во приоритетни проекти без да го зголемува јавниот долг. Фискалната дисциплина е клучна за долгорочната стабилност на економијата и за довербата на инвеститорите. Иновациите, од друга страна, ќе ја зголемат продуктивноста и конкурентноста на македонската економија. Развојот на иновациски центри и поддршката за стартапи и мали и средни претпријатија се клучни за создавање динамичен и модерен економски систем. Вложувањето во истражување и развој, како и во образованието, ќе овозможи креирање нови продукти и услуги што ќе ја зголемат додадената вредност на економијата.
За да се постигне успех во овие области, потребни се длабоки структурни и даночни реформи. Овие реформи ќе ја подобрат ефикасноста на јавната администрација и ќе создадат правна сигурност што е неопходна за инвеститорите. Даночните реформи треба да вклучуваат поедноставување на даночниот систем, намалување на даночните стапки за бизнисите и зголемување на даночната база преку подобра наплата и намалување на сивата економија.
Република Северна Македонија се наоѓа на крстопат, каде што внимателен и стратегиски пристап кон економските предизвици е од клучно значење. Заемот од една милијарда евра може да обезбеди краткорочна финансиска инјекција, но вистинскиот тест за долгорочен успех лежи во способноста на новата влада да спроведе длабоки структурни реформи, да привлече капитални инвестиции, да промовира штедење и да поттикне иновации. Со сеопфатен пристап што вклучува различни аспекти на економската политика, државата може да се справи со предизвиците и да создаде подобра иднина за своите граѓани. Структурните и даночните реформи, заедно со фокусот на штедење и иновациите, ќе обезбедат фискална стабилност и ќе ја зголемат конкурентноста на економијата. Ова е можност за новата влада да покаже визионерско лидерство и да обезбеди долгорочен просперитет и подобар животен стандард за сите граѓани на Република Северна Македонија.

(Авторот е економски аналитичар)

ЈАЗИКОТ НА КОЈ СЕ НАПИШАНИ, КАКО И СТАВОВИТЕ ИЗНЕСЕНИ ВО КОЛУМНИТЕ, НЕ СЕ СЕКОГАШ ОДРАЗ НА УРЕДУВАЧКАТА ПОЛИТИКА НА „СЛОБОДЕН ПЕЧАТ“